Single Ended Triode’ların Tarihçesine Kişisel bir Bakış Bölüm VII

Gördüğünüz gibi 1930’larda İtalyan audio ve hifi üretimini destekleyecek vakum tüp ve ekipman üretimini kapsayan endüstri kurulmuş durumdaydı. Aynı şekilde 1940’lardan itibaren hızlı bir şekilde yabancı audio dergilerin İtalyanca basımları ve özgün İtalyan yayınları da ortaya çıkmaya başlamıştı. İlk önce basit vakum tüp şemaları ardından ise amplifikatör devreleri içeren yayınlar bir çok meraklıyı cezbediyordu.

Philips Miniwatt serisi için İtalyanca referans kitabı

Gelişime önemli bir etki eden firma ise Cinemeccanica idi. Cinemeccanica aslında film endüstrisinde faaliyet gösteriyordu ancak Amerikalı firmalarda olduğu gibi zaman içerisinde seslendirme cihazları da ürettirmeye başladı. 1930’ların İtalyasında radyo ve sinema siyasi bir propaganda aracı haline geldiğinden bu endüstrinin gelişimi baş döndürücü idi.

Bu gelişmeler olurken bazı radyo üreticileri de ön plana çıkmaya başlamıştı. 1930 ve 1940 yıllarında İtalya’da irili ufaklı 400’ün üzerinde radyo üreticisi olduğu tahmin ediliyor. Bunların bir kısmı ilerleyen dönemlerde push pull amplifikatörler de üretmişlerdir. Bunlardan önemli olarak addedilebilecek bazılarını kısa kısa ele alalım.

Önemli İtalyan vakum tüp üreticisi Fivre'nin logosu

RadioMarelli, bu firma 1930’ların başında ortaya çıkmış ve 1950’lerin sonuna kadar ticari hayatına devam etmiştir. Milano yakınlarındaki Sesto San Giovanni kentinde kurulmuş olan firma daha sonraki yıllarda pikaplarla kullanılabilecek girişlere sahip ürünlerde geliştirmiştir.

Allocchio Bacchini 1920’lerde yine Milano’da faaliyet göstermiş bir firmaydı. 1930 ve 40’lı yıllarda çok sayıda önemli vakum tüplü radyo üretmiş 1960’lara kadar faaliyetlerine devam etmeyi başarmıştır.

Watt Radio 1940’larda 2. Dünya Savaşının bitmesiyle üretime başlamış Torino’da kurulmuş bir firmaydı. Bu firmanın en önemli özelliği Amerikan şemalarına dayanan ürünleri tasarlamasıydı.

Bir SuperPila Società Anonima tasarımı

SuperPila Società Anonima ilginç İtalyan üreticilerinden bir tanesidir. Çok kısa bir süre -1920 ile 1930 arası- üretim yapmış olan firma Firenze kentinde kurulmuştu. Firmanın Supercomplex isimli serisi belki de erken dönem İtalyan lambalı amplifikatörlerinin en önemli örneği idi. Tıpkı ismi gibi oldukça karmaşık olan ürünler yüzünden firma çok uzun zaman yaşayamamıştır.

İtalya'da vakum Tüp üretiminden bir enstantane (Yıl 1950'ler) Alıntı: www.geloso.net

Daha uzun uzun sayılabilecek bir sürü firma sayesinde 1940 sonlarında İtalya’da başta vakum tüp üretimi olmak üzere hemen her şey üretilebilir hale gelmişti. Bu kadar firma olunca zaten metal işleme de başarılı olan İtalyanlar trafo üretimi konusunda da oldukça önemli gelişmeler sağlamışlardı. Özellikle Lombardia bölgesinde çok sayıda trafo imalatçısı bulunuyordu. 1970’lerden itibaren gelişen İtalyan sanayinin verdiği ivme ile bugün bile bu üreticilerin bir kısmı ticari yaşamlarına devam etmektedirler. Asıl ilginç durum hoparlör sürücülerinde ortaya çıkmaktadır. Çok sayıda radyo üreticisi ve gelişen sinema endüstrisi hoparlör sürücüsü üreten firma sayısını arttırmıştır.

Geloso Fabrikası (muhtemelen 30’ların sonu veya 40’ların başı) Alıntı: www.geloso.net

1930 ve 40’larda öne çıkan bir marka yokken 1950’lerde Dino Giannini tarafından kurulan Ciare firması ilk ciddi İtalyan hoparlör sürücüsü üreticisi olarak adlandırılabilir. O dönemden bugüne ayakta kalmayı başaran firmanın 40-50 yıllık bazı sürücüleri özellikle meraklılar için altın değerinde olup efsanevi Altec modellerinden daha yüksek meblağlara el değiştirdiği belirtilmektedir.

Geloso hoparlörleri Alıntı: www.geloso.net

İtalya’nın hifi sektöründe günümüze kadar gelmesinde bir firmanın çok büyük etkisi vardır. Milano kentinde 1931 yılında kurulan Società Anonima John Geloso. Firma ilk dönemlerinde meraklılara ucuz fiyatlı radyo kitleri satarak ticaret hayatına başlamıştı. Bu kitlerin kutusundan gerekli her şeyin çıkıyordu. Firma daha sonra radyolar ve amplifikatörlerini kullanıma hazır halde satmaya başlamıştı. Firmanın sahibi John Geloso bir de bedava dergi hazırlamıştı. Bu dergide radyo meraklıları için teknik makaleler ve yazılar yayınlanmaktaydı. Zaman içerisinde eski Geloso ürünlerinin nasıl modifikasyondan geçirilebileceği konusunda da yazılar yayınlanmasıyla meraklılar için hazine değerinde bilgiler öğrenebilme şansını buldular.

Geloso G.50 Alıntı: www.geloso.net

İlk Geloso ampli ve radyosu G.50 adını taşıyordu ve 1932’de piyasaya çıkmıştı. Günümüzde ancak çok eski radyolarda bulunabilen UY235, UY224, UY247 ve UY280 vakum tüplerin kullanıldığı ürün single ended yapıdaydı. Geloso firması 2. Dünya Savaşımım başladığı yıllarda askeri üretimlerde yaptı. Bu dönemde üretim çeşitliliğini de arttırmıştı. Transformatörler ve kapasitörler gibi üretim için gerekli tüm yan malzemeleri kendisi üretiyor sadece vakum tüpleri diğer İtalyan üreticilerden sağlıyordu.

1950’lere gelindiğinde firma push pull ampli üretimine geçmişti. G.274/A gibi daha sonradan efsane olacak modeller tamda bu yıllarda ortaya çıkmıştı. Bu dönemde firma üretim hattına manyetofon daha sonrada gelişene teknoloji ışığında televizyonları da ekledi.

Resim Alıntı: www.geloso.net

Firma 1930’lardan 1970’lere kadar uzanan hayatında bir okul vazifesi görmüştür. Geniş kapsamlı üretim ve araştırma faaliyetleri sayesinde kendisinden sonraki dönemde ortaya çok sayıda transformatör, kapasitör gibi yan malzeme üreticisi çıkmıştır.

Firma 1940’lardan itibaren hoparlör konusunda da oldukça önemli başarılara imza atmış belki de günümüz İtalyan hoparlör üreticilerini de etkilemiştir. Her ne kadar 1960 sonrasında tüketici elektroniği konusuna biraz daha fazla önem vermiş olsalar da, Japon rekabeti dönemine değin İtalyan audio dünyasının vazgeçilmezi olmuştur.

John Geloso’nun rüyası 30 yıl sonra gerçek olmuş, 2000’li yıllarda İtalyan vakum tüplü ampli, elektronik ve özellikle de hoparlör üreticileri tüm dünyada talep görmekte ve çok sayıda meraklı tarafından sevilmektedir. Ancak İtalyanların geçmişlerini hatırlaması 1970’lerde bir grup Fransız meraklı sayesinde olacaktır.

Gelecek sayımızda Almanya’yı mercek altına alacağız.

Devrim

Yazı hazırlanırken Geloso firması hakkındaki bilgiler ve resimler www.geloso.net web sitesinden alınmıştır. Diğer resimler ise Wikipedia’nın GNU lisansı doğrultusunda kullanılmıştır.

——————————————————————————————————–