İkinci Bölüme Ulaşmak İçin Tıklayınız
Bernard'ın kutu içeriisndeki CD çaları
Bir sürücünün arkasına doğru yayılan ses dalgaları toplam çıkış gücünün %50’sini oluşturur ve ses sinyalinin neredeyse en önemli parçasıdır. Onun sürücülerini kullanarak Salabert’in görüşüne ortak olanlar, sürücünün arkaya yaydığı ses dalgalarının yokedilmesi yerine ustaca kontrol edilmesi gerektiği görüşünü paylaşırlar. Bu durumun tersinde yani sadece öne doğru yayılımı sağlamak kalanın yarısını yok etmek demektir. Peki tüm dalga boyunu, alışılagelmiş open baffle tasarımı içerisinde bırakarak bir çözüm üreteceğiz. Cevabı anlayabilmek için küçük bir demo yaptık. Salabert küçük bir müzik kutusu mekanizmasını işlenmemiş ham bir MDF plaka ve kontrplak üzerine yerleştirdi. MDF açıkça hem sesi hemde sinyal genliğini tahrip etti, ancak kontrplak Bernard müzik kutusunun milini çevirmeye başladığı anda ortamı sessizleştirdi. Serbest hava içerisinde ses azaldığı ancak temizlendi. Sanırım bu basit deney, Ocelia’nın neden ince cidarlı ladin kontrplaklardan yapılmış kabinleri PHY sürücüler için geliştirdiğini anlatıyor. (Ladin gitar gövdelerinde kullanılan ve ton veren ağaçlardan bir tanesidir.) Ocelia firması, yüksek enerji transferi ve çabuk hareket sağlamak için sürücüleri çok sıkı şekilde ağaçtan oluşturulmuş iskeletlere sabitliyor. Burada amaç, sesi kutu içerisinde boğmak değil, sadece kutuyu istenmeyen titreşimler üretmesini önleyerek, hızlı ve etkin şekilde boşaltmak.
Asıl zorluk geniş bant üzerindeki arka ses dalganın ters fazlarını kontrol etmek. Bunu yapabilmenin mümkün olduğunu düşünmüyorum, ancak benimki gibi iyi yerleştirilmiş ve çok düşünülmüş kabinlerde hoparlörler, bu etkiler sayesinde normalden 3db kadar daha yüksek çalarlar (ç/n. Burada ses şiddetinin neredeyse iki kat artmasından bahsediliyor)
Her konuda olduğu gibi burada da şeytan ayrıntılarda gizli. İlk bakışta basit ve sade olan şeylerin altında belli sebepler var. Salabert’in tasarımlarında da gözlenen bu durumun sebeplerini kendisine soruyorum. “Ben kendim bir şey keşfediyormuş gibi görünmedim. Sadece geçmişi unutmadım, geçmişi öğrenmeye çalıştım ve bazı şeylerin sonsuza kadar kaybolmasını engelledim. “
Bu duruma bir örnek, PHY’nin ses bobinlerinin hem iç ve hemde dış bölümleri parşömen kalıpları ile sarılır. Malzemelerin kalitesini hatta mükemmelliğini sağlamak için, geçmişe dönerek en iyi ses veren sürücülerde kullanılanların izini sürmek ve günümüzdeki karşılıklarını analiz etmek gerekir. Salabert, Kapton anıldığında sadece gülümsüyor. (ç/n: Kapton, DuPont firması tarafından bulunan ve üretilen özel bir polimer malzeme. Bazı hoparlör üreticileri günümüzde bu malzemeyi kullanarak dünyanın en iyisi olduğu iddia edilen sürücüler üretiyor) O, bu yüksek teknoloji ürünlerinin karşılaştırmalı bir dinleme olanağı olmadan, sadece teknik veriler ile üretimine pek hoş bakmıyor.
“Ürün özellikleri sadece sinüs dalgalarına dayandırılır. Bu da komple ve karmaşık bir müzik sinyalini sadece %30’luk bir bölümünü açıklar. Geri kalan % 70’i anlayacak veya ölçecek basit bir aracımız yok. Bu yüzden ölçüm ve test değerleri çok az ipucu sunar. Eğer ölçümleri okuyacak ve anlayacak kadar teknik bilginiz varsa bile, tam olarak ne duyacağınızı bilemezsiniz. Örnek olarak, birbiri ile tıpatıp aynı ölçüm değerlerine sahip iki çift hoparlör bulun ve her ikisini de dinleyin. Ölçüm değerleri aynı olmasına rağmen çok farklı çalacaklardır. Değerlere ve ölçümlere çok önem verenler nasıl yanıldıklarını böylelikle anlayacaklardır. Örneğin çok küçük bir hoparlör tarafından üretilen düşük frekanslarda, beynin kendisi eksik harmonikleri tamamlamaya çalışır. Gerçek düşük frekans bas sesleri anlamanın kolay bir yolu vardır. Çok düşük frekanslarda, pantolonunuz, oturduğunuz koltuk ve mideniz titrer. Eğer titremiyorsa ortaya çıkan alt bas doğru değildir. Veya aynı sistemde aynı çevresel faktörlerle, aynı kaydı, aç karnına ve yemek sonrasında dinleyin. Değişikler olacaktır. Peki hangisi doğru? Veya kafanızda yatay eksende bir açı oluşturun. Bakış yönünüze göre dinlediğiniz müziğin yüksek frekanslarında 10dB’e kadar kayıplar oluşacaktır. Bir çok insan yarım desibel için karmaşık frekans eğrilerini inceler. Bir deneme yapın. Müzik dinlerken sadece önünüze bakınca tiz/orta seslerin daha iyi duyarsınız. Çenenizi göğsünüze doğru gerçek tiz sesleri duymaya başlarsınız.
Doğal olarak Salabert inatçı bir insan. Bu onun yaradılışı ancak konu sese gelince, neredeyse tüm konuya çok hakim. Ona göre popüler basının çok küçük bir kısmı, ticari eğilimleri önemsemiyor ve az da olsa, bugünün sözde teknolojik gelişimlerinin doğruları nasıl ortadan kaldırdığını anlıyorlar.
Bir yorum ekleyin