SME Series III

SME Series III, firmanın çok başarılı 3000 serisi kollarından sonra ürettiği S şekilli, oldukça karmaşık bir koldur. SME, kollarını üretirken mümkün olduğunca teknik ve mühendislik bilgisini kollarında kullanarak oldukça karmaşık sistemler geliştirmiştir. SME Series III, cağdaşı bir çok kola göre neredeyse bir kaç kat fazla ayar seçeneği sunar. Zaten bu yüzden SME kolların kullanım klavuzları her zaman kitap tadında olur. Series III, oldukça hafif, titanyum alaşımlı madenden üretilmiş bir arm tube’e sahiptir. Bu önemli nokta, özellikle 8gr ve daha düşük ağırlıktaki iğneleri kullanmanın daha performanslı olacağını bize haber veren bir ayrıntıdır. Ek ağırlıklar kullanılarak 13 gr’a kadar iğneleri kullanılabileceğini de bir not olarak düşmeliyim.

Series III ile birlikte çeşitli ağırlıklar gelmektedir. CU olarak ifade edilen compliance unit teriminden bahsetmem gerekecek sanırım. Bir iğnenin esnekliğin ölçü birimi olarak ifade edebiliriz. 1 CU 0(-6)cm/dyne’e eşittir. İşte bu noktada ne yazık ki, Türkçemiz bu terminolojiyi tam olarak yansıtacak terimlere sahip olmadığından açıklamalarım biraz karışık gelebilir. Umarım kafanız karışmaz. İlk olarak dyne’yi açıklamaya çalışayım. Dyne, fizikte bir maddenin santimetre, gram ve saniye olan ilişkisidir. Bir güç birimidir. Dolayısıyla 1 gr ağırlığında bir maddenin 1cm’lik bir mesafeyi 1 saniyede gidebilmesi için gerekli gücü ifade eder. Bu da 10-5 newton’a denk gelir. Peki bunu ne amaçla kullanıyoruz. Bildiğiniz gibi, iğne bir kaldıraç gibi yukarı ve aşağıya hareket edebilir. İşte bu hareket CU ile ölçülür. Dolayısıyla fizik kanunlarına göre dyne hesabı ile bulunur. Peki bunu hesaplamamız gerekiyor mu? Normalde hayır, çünkü bir iğne aldığınızda, kullanım kılavuzunda zaten bu değer compliance unit olarak zaten bulunmaktadır. Çok ileri seviyeli pikap kullanıcıları veya analog odyofili arkadaşlarımız için bu değerler kol ayarlarını yaparken gerekli olan değerlerdir. Bu açıklamalardan sonra SME Series III kollarda, kullanacağınız iğneye göre, daha doğrusu iğnenin compliance unit değerine göre arka moduler ağırlıklar yerleştirilir.

Daha açıklayıcı olmak için, standart bir pikapta standart bir arka ağırlık yada dengeleyici olur. İğne ve kol arasındaki dengeyi bulabilmek için bu ağırlığın hareketini yine aslında bir fizik kuralını kullanırız. SME bunun yerine standart bir ağırlık koymak yerine compliance unit üzerinden ağırlık ekleme gibi bir yöntem izlemiş. Burada bir arka ağırlık yok, iğne değerlerine göre ağırlığı siz kendiniz eklemelisiniz. Kol ile verilen veya ekstra ağırlıkları kullanarak gereken değeri çeşitli kombinasyonlarla oluşturuyorsunuz. En temel veya basit anlatım, bu kolda iğne ağırlığına göre ayar yapmak yerine, iğnenin compliance unit değerlerine göre ayar yapıyoruz. Umarım anlatabilmişimdir.

Bu ayar hengamesini elimizde hesap makinesi atlatmayı başarabilirsek, bir sonraki adımımız tracking force’un ayarlanması. Bu noktada kolun sağ tarafına yerleştirilmiş, üniteden ayarlıyoruz. Bu ünite bir nevi kaldıraç işlevine sahip. Ama kaldıracın ağırlıkla diğer tarafı indirmeye çalışan tarafı olarak düşünün. İğne üreticisinin öngördüğü ayarı buradan yaparak bir sonraki adımımız olan yükseklik ayarına geçiyoruz. Her zaman ki gibi, 2 ila 3 cm arasında bir yükseklik yeterli olacaktır. Unutmadan kolun platter’a paralel olması gerektiğini de belirteyim. Bu tüm kollarda hemen aynı şekilde yapılmalıdır. Bunları takip eden ayarımız ise lateral yani yanal ayarlar. SME bunun için kolun solunda bir ağırlık merkezi ve bir parça yapmış. Burada biraz hislerimizle biraz bilgimizle ve en iyisi ufak bir ayna vasıtası ile iğneyi yanal dengeye alabiliyoruz. Bunun ardından headshell kısmından iğnenin azimut ayarlarını yamalıyız. Bilindiği gibi bu ayar, iğnenin plak izine her iki yönden eşit basması için yapılan bir ayardır. Bunun ardından iğnenin protractor vasıtası ile ayarlanması ve tüm diğer ayarların tekrar gözden geçirilmesi gerekiyor. Son olarak kolun üzerine eklenmiş, ayar skalasından bias yani anti skatingi ayarlıyoruz. Tabi bunu ayarlasak da, vinç mekanizması olarak adlandırabileceğim bir mekanizma var ki, bunun açısını da zamanla ve dinlediğiniz plağın durumuna göre ayarlayabilirsiniz. Şimdiden kolaylıklar dilerim.

Gördüğünüz gibi, oldukça kapsamlı bir anlatım oldu. SME Series olarak adlandırdığı kol serilerinde mümkün olan en ince ayrıntı ayarlarına kadar yer vermiştir. Yukarıda anlattığım kol neredeyse 10 ila 15 senelik bir maziye sahip olmasına rağmen görüldüğü gibi oldukça karmaşık hatta bir analog severi bile zaman zaman çileden çıkartabilecek kadar ayrıntılı bir koldur. Bu kol üzerinde yaptığım kapsamlı bir restorasyon preojesine de web sitemden ulaşabilirsiniz.

Hakan Cezayirli