Stereo Mecmuası’nda bu yazımızda zamana meydan okuyan efsanevi bir hoparlörü konuk ediyoruz. Tannoy’un meşhur Prestige serisinden Turnberry SE modelini. Yazıya başlamadan önce geçtiğimiz senelerde yayınladığımız Revolution DC6 hoparör incelemesinde kaleme aldığım Tannoy tarihçesini eklemek istiyorum. Kısa bir tarihçenin ardından sizlere Turnberry SE modelini anlatmaya çalışacağım. Ancak bu pek kolay olmayacak :)
Tannoy, İskoçya kökenli bir firma. İlk olarak Londra’da 1926 yılında Tulsemere Manufacturing Company adı altında kurulan firma daha sonraki yıllarda İskoçya’da Coatbridge kentindeki merkezine taşındı. 2000′lerde firma el değiştirerek TC Group bünyesine girdi. Tannoy ismi tantalum bir alaşımdan gelir. Firma kendi bulduğu bu malzemeyi elektrolitik rektifiyer olarak kullanmıştır. Bu malzemeyi keşfetmelerinin hemen ardından 1930′ların başında firmanın ismi Tannoy olarak değiştirilir. Tannoy o yıllarda seslendirme sistemleri üzerine uzmanlaşmıştı. 1930′larda II Dünya Savaşı tehlikesinin ortaya çıkmasıyla birlikte İngiliz Ordusu firmanın en önemli müşterisi haline gelmişti. Bu yıllarda firma “Dual Concentric” hoparlör teknolojisini geliştirir. Bu teknoloji geçmişten günümüze bazı firmaların kullandığı koaksiyel sürücülerin Tannoy versiyonudur. Ancak bilindiğim kadarı ile bu sürücüleri üreten firmalar arasında en uzun soluklu üretim Tannoy tarafından yapılmaktadır. “Dual Concentric” veya koaksiyel yapı çok basit bir anlatımla tiz sürücü ünitesinin orta ve/veya bas sürücünün ortasına yerleştirilmesidir. Bu tasarım konusunda Tannoy 1930′lu yıllardan beri uzmanlaşmıştır. Tannoy ile ilgili olarak ilginç bir not eklemek isterim. Özellikle İngiliz Topluluklar Birliğine mensup ülkelerde Tannoy ismi çoğu zaman açık alan seslendirmesi anlamında kullanılır. Bunun en önemli sebebi firmanın bu konuda uzmanlığının yanında 1940′larda ürettiği bazı modellerin 2000′li yıllara kadar kullanımda kalmasıdır. Buna en önemli örnek Pontin’s firmasının yaz kamplarıdır. 1940′lı yılların sonlarında kurulan Tannoy üretimi hoparlör ve amplifikatör sistemleri 2010 yılına kadar neredeyse 70 yıl boyunca kullanılmıştır.
İşte Tannoy böylesine ilginç bir üretici. Günümüzde başta Prestige serisi olmak üzere firmanın hifi dünyasında fanatik bir kullanıcı topluluğu var. Prestige tabii ki çok farklı bir seri bunu kabul etmek lazım. Yazıyı bu şekilde sonlandırmıştım geçtiğimiz sene. İşte tam kaldığım yerden Prestige serisi ile devam ediyorum Tannoy dünyasındaki maceralarıma.
İlk olarak bir açıklama yapayım. Turnberry SE hoparlörler, Prestige serisinin alttan ikinci modeli. Prestige serisinin bu küçük üyesinin, küçüklüğü sadece katalog üzerinde geçerli. Bu oldukça büyük hoparlörleri kendi evim yerine sahibinin evinde defalarca dinleme fırsatı buldum. Neredeyse tüm sistemin kurulumundan itibaren şahit olduğum için bu güzel hoparlörleri test amacı ile Forum Audio firmasından istemek veya sahibinin evinden kendi evime getirmek gibi son derece zorlu bir sürece girmedim. İlerleyen aylarda bir bakarsınız benim Verdier 2A3 amplifikatörü de Tannoy’larla deneyip kısa bir inceleme yazısı daha kaleme alırım. Bu inceleme yazısı bu sistemi neredeyse onlarca kez dinledikten sonra yazmaya karar verdim. Şunu söylemeliyim ki, bu güzel hoparlörleri Mecmua’da ağırlamak bile ayrı bir keyif.
Prestige serisine haklı ününü kazandıran şey firmanın Dual Concentric sürücüleri. İsterseniz sürücüleri ele alarak yazımıza başlayalım. 1940’lı yılların sonlarında geliştirilen Tannoy Dual Concentric sürücüler ilk adımda kayıt endüstrisinin ilgisini çekti ve kısa zamanda bu sürücüler kayıt monitörlerinde kendilerini göstermeye başladı. 1950’lerden itibaren hifi meraklıları sürücüleri keşfetmeye başladılar. Bu durum Tannoy firmasında da bazı devinimler yaşanmasına sebep oldu. 1950’lerin sonunda Tannoy operasyonunu ikiye bölme kararı aldı ve profesyonel pazara yönelik sürücüler ile tüketici pazarına yönelik sürücülerin pazarlaması için ayrı birer ofis kuruldu. Günümüzde bile 1940 ile 1970 arasında üretilen sürücülere talep büyüktür.
Tannoy firmasının sürücülerinin bu denli büyük başarıya ulaşmasında hoparlörlerin yapısı büyük pay sahibidir. Prensip olarak yüksek ve alt frekans sesler aynı aks üzerinde üretilir. Aslında her iki sürücü birbirinden fiziksel olarak ayrık yapıdadır. Ancak Tannoy mühendisleri daha o yıllarda bu karmaşık yapıyı çözmeyi başarmışlar. Tiz sürücünün sesi dağıtma daha doğrusu yaymasını sağlamak üzere tiz sürücü bir nevi horn yapısına sahiptir ve iki farklı geometri kullanılarak yüksek frekans yayılımı sağlanır. Tannoy mühendisleri hoparlörün yapısına göre PepperPot WaveGuide veya Tulip WaveGuide ismini verdikleri yapıyı tiz sürücülerde kullanarak istedikleri sonucu alırlar. Aslında her iki patentli teknoloji birbirine çok benzer ancak hifi dünyasında küçük farklar doğurduğu için genel tasarımı destekleyen alt tasarımların kullanılması nihai sonucu etkiler.
Turnberry SE, devasa iki kutu içerisinde geliyor. Kutuları açar açmaz muhteşem bir ahşap işçiliği ile karşılaşıyorsunuz. Manzara ve en önemlisi ahşaptan yayılan koku anlatılacak gibi değil. Tannoy firması hoparlörleri neredeyse ham şekilde size sunuyorlar. Ahşap dokular hava ve ışık ile haşır neşir olmaya başlayınca renklerinde ufak tefek değişiklikler oluyor. Bu değişiklikler büyük değişiklikler değil ve hoparlörlerin ambalajlarından çıkan ufak sürprizler ile süreç bambaşka bir hale geliyor. Bu konuya birazdan döneceğim.
Bir yorum ekleyin