SET Amplifikatör Nedir

Single Ended Triode (SET) Amplifikatörler konusuna girmeden önce, bu amplifikatör mimarisinin kalbinde yer alan vakum tüplerin gelişimi ve yapısından bahsetmek gerekir. Basit anlamda Triode lamba, insanlık tarihinde üretilmiş “ilk” elektriksel yükseltme özelliğine sahip elektronik yapıdır. Ortaya çıkışı 1900’lü yılların başına rastlar. Bir çok kişi için elektronik çağının başlamasında etkisi olan önemli kişilerden biri olan Amerikalı mucit Lee De Forest tarafından icat edilmiştir. Aşağıda resmini gördüğünüz Audion isimli cihaz, aslında Triode mimarisine sahip ilk amplifikatördür. Bu basit cihaz, 1906 yılında ortaya çıkmış ve geçmişi neredeyse bir asırı geçmiş Single Ended mimarisinin temel taşı olmuştur.

Basit bir yaklaşımla Triode bir lamba, üç önemli bileşenden oluşur. Filaman ya da katod, anot ve ızgara ya da grid. İçerisinde hava bulunmayan vakumlanmış bir lamba, içerisinde bu üç elektronik bileşen, yükseltme işlemini yaparlar. Basit bir şekilde bir vakum tübün yükseltme işlemi ısıtılan filaman ile anot arasında oluşan elektron akımının, ızgara (grid) kullanılarak düzenlenmesinden ibarettir.

Bu basit ama etkin yapıyı, mimarinin kalbine yerleştirerek oluşturulan amplifikatörlere ise Single Ended Triode (SET) Amplifikatör adı verilir. Bu mimarinin olmaz ise olmazı, tek bir lambanın, tüm bir sinyal frekansının tamamını yükseltmesidir. Dolayısıyla bir ampli mimarisinde, çıkış katında ses yükseltimi, tek bir lamba üzerinden sağlanıyor ise çoğunlukla SET ampli olarak isimlendirilir.

SET amplilerde kullanılan lambalar genelde direkt ısıtmalı triode tüpler olsa da, pratikte bir çok pentod SET amplilerde kullanılabilir. Genel anlamda tasarımcının, ampli mimarisini tasarlarken, verdiği kararlar ve beklentiler, kullanılacak lambanın türevini belirler.

İlk sayımızda kısaca SET’lerden bahsettikten sonra, bundan sonraki yazılarımda geniş olarak bileşenleri, mimari yapıyı sizlere tanıtmaya başlayacağım. Bu ilk yazımın kısa olduğuna bakmayın, gelecek sayılarda uzun uzun makaleler yazmayı planlıyorum

Devrim