Ali Erkol Pikap Katı

Bu derginin editörlerinin ve yazarlarının ortak noktası nedir diye bir soru sorulsa, muhtemel cevap, istisnasız herkesin analog-sever olduğudur. Amacımız hemen her sayımızda bu tarz ürünlerden en az bir tanesini dergimizde yayınlamak.

Bu ayki pikap katı konuğumuz yurtdışından değil. Ne mutlu bize ki, bir DIY projesi olarak başlamış daha sonra sipariş üzerine üretilmeye başlanan yerli üretim bir pikap katı. İzmirli hobiist Ali Erkol ve Ibrahim Bey tarafından geliştirilmiş ve üretilmiş. Bu pikap katı dergimiz açısından da önemli bir ilk olacak. Bundan sonraki her sayımızda ülkemizde el emeği ile üretilen ürünlere yer vermeye çalışacağız. İlle seri üretim olması gerekmiyor, ülkemizde üretilmiş olması yeterli. Bu tarz ürünlerdeki en büyük dezavantaj, farklı şehirlerimizdeki üreticiler ve hobiistlerin ürettiği bir çok ürün lokal olarak tanınıyor. Bu bölümdeki amacımız bu tarz ürünleri hem ülkemizin hemen her ilinden dergimize ilgi gösteren okuyucularımıza tanıtmak, hemde yurtdışındaki dergi ve siteler için hazırladığımız farklı dillerdeki leaflet’lerimize ekleyerek, Hifi adına ülkemizde de bir şeyler yapılmakta olduğunu ve yapılabildiğini göstermek ve mümkün olduğunca çok kişiye bu ürünleri tanıtmak.

Pikap katı analog-setupların vazgeçilmez ve önemli parçalarından bir tanesidir. Özellikle lambalı yapıda olanların yaratabildiği bir çok sorun vardır. Transistörler kullanılarak yapılmış ürünlerden daha fazla hum riski bunlardan en önemlisidir. Ama çok sayıda avantajları olduğu gerçeğini de unutmamak gerekir. Lambalarla oynayarak ses kalitesini ve rengini değiştirmek gibi. Şimdi bu pikap katını sizlere tanıtmak istiyorum.

Pikap katı 2 ayrık parçadan oluşuyor. Birinci parça, fiyatı ne olursa olsun yüksek performanslı pikap katlarında alıştığımız gibi, tüm elektriksel yapıyı elektronik bölümden ayıran transformatör ünitesi. Bu üniteye transformatör dememin sebebi, çoğu üründe karşılaştığımız ufak adaptörlerin yerine, ciddi anlamda büyük bir cihaz kullanılmış olması. Transformatörün, elektrik kablosu çıkartılabilir şekilde tasarlanmış. Bu da gelecekte ürünü daha iyi bir elektrik kablosu ile yükseltebilme yolunu açıyor. Transformatör açıldığında pikap katıda açılıyor. Bu işlem için cihazın arkasına eski tarz bir switch konulmuş. Bu benim çok hoşuma gitti. Eski tip switch’ler bana kullandığım eski cihazları hatırlatıyor, nostaljik ve keyifli bir etki. Transformatörün ana cihaz ile bağlantısı ise, çıkartılamayan bir kablo ile yapılmış. Bu da seri üretim ürünlerde de karşımıza gelen bir durum. Transformatörde yükseltilen elektrik tasarımcının kendi anlayışına göre bir elektrik kablosu ile aktarılıyor. Bunu standart bir kablo ile değiştirmek hemen her zaman imkansızdır.

Arzu edildiğinde transformatör katının rektifier tüplerle donatılmış farklı bir varyasyonu da mevcut. Ana ünitemiz ise, siyah metal bir kutu ve ön kısmında ahşap bir bölüm kullanılarak yapılmış. Ünitenin arkasında bir pikap için giriş, çıkış, toprak, elektrik girişi ve MM/MC seçme anahtarı var. Yalnız bu ürün sipariş üzerine sadece MM olarak üretildiğinden MC anahtarı aktif değildi. Ürün tamamen el yapımı PCB levhaları kullanılarak yapılmış ve içerisinde 4 adet 12AX7 (ECC83) lamba bulunuyor. Bu ufak lambalar filamanlarına gelmesi gereken 250-400v elektrikle aslında boyundan büyük problemlere yol açabilir. Ama oldukça şaşırtıcı bir trafo ünitesi kullanılarak elektrik beslemesi gayet güzel çözülmüş. Siparişe göre üretilen bir ürün olduğunda, arka RCA bağlantılarından iç kablolamaya kadar istenilen her türlü markadan bileşenler kullanılabilen cihazın benim test ettiğim versiyonu standart modeli idi.

Gelelim pikap katının performansına. Bir pikap katının sisteme takar takmaz yaratacağı muhtemel en büyük sorun “hum” sorunudur. Hele söz konusu olan lambalı bir pikap katı ise, bu problemin oluşma olasılığı daha da büyür. O yüzden lambalı pikap katlarının elektriksel yapılarının mümkün olduğunca, ana cihaz dışına taşınması önemlidir.

Bu pikap katını sistemime bağladığımda en ufak bir sorun olmadı. Bu ilk izlenim açısından önemli idi. Teste ilk önce Denon DL-103 ile başladım. Bu iğne, lambalı pikap katları ile en sık sorun çıkartan iğnedir herhalde. En azından benim için. İlk bağlantıda sorun çıkmayınca birbiri ardına plaklarımı dinlemeye başladım. Horace Silver Quintet–Song for My Father Bluenote Records 1997 (ST-46548), Herbie Hancock Maiden Voyage BlueNote (ST-46339) gibi jazz kayıtlarını birbiri ardına step-up trasformatörüm devrede iken pikap katının ilk tur denemelerini tamamladım.

Step-up transformer, kullanımı Denon DL-103 gibi MC iğnelerin MM pikap katlarında kullanımını sağlayan bir cihazdır. Benim kendi deneyimlerinden aldığım ders çoğu zaman düşük çıkışlı iğneleri standart veya giriş-orta seviyesi bir pikap katı ile kullanacaksam eğer mümkün ise önce step-up trafo ile kullanıp arkasından MM katında yükseltmektir. Belli bir bütçe içerisinde MC iğnelerden en üst düzey performans “bence” bu şekilde alınıyor. Üst seviyelere çıkıldıkça bu varsayımım ortadan kalksa da, bahsettiğim kullanım, “olasıl” bir diğer opsiyon.

Denemelerin ikinci turunda MM katını bu defa yüksek çıkışlı MC iğnelere bir örnek olan Bluenote Babele ile denedim. Pikap katının çalışmaya başlamasından o ana kadar geçen 2 saat zarfında sesin oldukça ileriye gittiğini de söyleyebilirim. İlk açılıştan yarım saat sonra muhtemelen lambaların ısınması ilk olumlu gelişmeyi yaparken, 2 saat sonra optimal performansa ulaşılıyor. Yüksek çıkışlı MC iğne ile dinletilerim de gerçekten gayet keyifli geçti. Hum olmadan, oldukça sıcak bir ses elde edildiğini düşünüyorum.

Peki bu pikap katı kimler için uygun. Orta-alt seviye pikap kullanıcıları için, özelleştirilebilir yapısının önemli bir opsiyon olduğunu düşünüyorum. Lambalı olmasının sisteminde “solid state” mimaride amplifikasyon kullanan kullanıcılar açısından lambalı sıcaklığını sistemlerine entegre etmek ilginç bir opsiyon olabilir. Seri üretim modellere ciddi rakip olabilecek kadar başarılı, ülkemiz koşulları gözönüne alındığında kozmetik anlamda sırıtmayan, en önemlisi sipariş üzerine hemen her özelliği kişiye özel hale getirilebilen, ülkemiz üretimi gayet başarılı bir pikap katı. Ürünün kişiselleştirilmesi, daha iyi iç kablolama ve konnektörler, rektifier lambalı güç katına, MM ve/veya MC iğnelerle kullanım opsiyonuna kadar yeterli çeşitlilikte. Bu ekibin yeni ürünleri de merakla bekliyoruz.

Hakan Cezayirli
Stereo Mecmuası Sayı 2