Son dönemlerde Stereo Mecmuası’nda DAC tarafında çok fazla ürün deniyoruz. Görünen o ki, DAC incelemelerinin de sonu gelmeyecek. Alışılageldik standart formatlarda çok sıkıntı olmasa da, özellikle DXD (24bit/ 352.8kHz) DSD 128 (5.6448Mbit/s) ve DSD 64 (2.8224Mbit/s) formatlarını çalarken yapılacak ayarlar vesaire bazen insanı şişiriyor doğrusu. Hele benim gibi dijital dünyaya biraz(cık) uzak olan insanlar için sıkıcı bir deneyim. Ayrıca işin içerisine bilgisayar girince yazılımlarda önem kazanıyor. Bende bu yüzden geçtiğimiz haftalarda çarşıya pazara çıkıp ortalıkta donan bir çok yazılımı denemeye başladım. Bu denemelerle alakalı sizlere bir yazı dizisi halinde tüm bu deneyimlerimi aktarmaya çalışacağım. İlk olarak Josef ve Marcin tarafından geliştirilen JPLAY yazılımı ile başlıyorum.
JPlay, son dönemlerde ortaya çıkan bir çok odyofil yazılım gibi tamamen hafızadan okuyan bir yazılım. Burada bir farklılık olarak JPlay tüm çalma listesini RAM’e atarak disklerinizin devre dışı kalmasını sağlıyor. İddialarına göre işletim sisteminden kaynaklanan bir çok sıkıntıyı da ortadan kaldıran yazılım tam analamı ile dijital müzik daha doğrusu bilgisayar tabanlı müzik fanatiklerine göre bir yazılım. Yazılımı JRiver Media Center, foobar2000, MediaMonkey, iTunes, vesaire yazılımlarla beraber kullanmak mümkün ayrıca bazı ek araçlar ile Spotify, YouTube, VEVO, DEEZER, gibi hizmetlerle de kullanabilmek mümkün. Tüm bunlar ilerleyen yazıların konusu.
JPLAY ve benzeri tüm yazılımların en önemli avantajı, satın almadan önce denemeler yapabilmek. JPLAY web sitesinden indirilebilecek deneme sürümü, yazılımın tüm fonksiyonlarını kullanabilmenizi sağlıyor. Deneme sürümü olması sebebi ile arada sırada sesi kesiyor. Satın aldığınızda ise bu durum ortadan kalkıyor. JPLAY’in tam sürümü 99 Euro‘luk fiyat etiketine sahip ve 32 ve 64bit Windows desteği var. Programı bir kez satın aldığınızda ömür boyu güncellemelerden yararlanabiliyorsunuz. Forumları gayet hareketli ve yazılımcılar hemen her sorunda yardıma yetişiyorlar. Ben yazılımın tam sürümünü kullanıyorum.
Programı JPLAY’in web sitesinden indirmekle başlayalım. Kısa bir kurulum sürecinin ardından bilgisayarınızı açık kapatınca Jplay kullanıma hazır hale geliyor. Bu yazıda sadece JPLAY’in kendi müzik çalar yazılımından bahsedeceğim. İlerleyen dönemlerde JRiver Media Center veya foobar2000 entegrasyonlarında da bahsedebiliriz talep gelirse. Bu arada bu anlatacaklarımın tamamı ücretsiz sürümde de deneyebilirsiniz. JPLAY yazılımı ASIO, WASAPI ve Kernel Stream desteğine sahip. Elinizdeki DAC’ın imkanlarına göre farklı seçenekleri denemek mümkün.
Yazılımı kurunca müzik çalar programı olan JPLAYmini’yi kullanabilir hale geliyoruz. Aslında buna bir müzik çalar yazılımı demek ilk bakışta çok güç. Sanki notepad ile bir metin açmışsınız hissine kapılıyorsunuz. Yukarıda görülen resim, müzik çaların ta kendisi. Albüm kapağı desteği vesaire hiçbir şey beklemeyin. Sadece seçilen şarkıyı veya şarkıları çalabilen bir programdan bahsediyoruz. Daha fazlası değil…
Yazılımda çalacağınız parçaları herhangi bir pencerede sağ tuşa bakıp “Kopyala” komutu ile seçiyoruz. Bu tek bir şarkı olabileceği gibi birden fazla şarkıyı da içeren bir liste olabilir. Yapılacak şey hep aynı, “Kopyala” komutunu kullanmak.
JPLAYmini yazılımına gelip “space” tuşuna bastığınızda müzik çalmaya başlıyor. Yazılım sadece WAV, AIFF, FLAC, ALAC ve DSD, DFF & DSF sddesteğine sahip. Öneğin MP3 formatındaki müzik dosyalarınızı bu yazılım ile çalamazsınız! Yazılım şarkıyı çalarken “P” veya “Enter” tuşları ile durdurabilir, “Space” tuşu ile bir sonraki şarkıya atlayabilir “m” tuşu ile menüye dönebilirsiniz.
“M” tuşu ile menüye dönüldüğünde yapılabilecek tek ayar “cache” boyutunu büyütmek veya küçültmek. JPLAYmini normal koşullarda RAM üzerinden 500MB’ı kendi kullanımına ayırıyor. Eğer yüksek çözünürlükte bir şarkı listesini hafıza atıp, bir de üzerine bilgisayarımı kullanmaya devam edeceğiz derseniz biraz sıkıntı olabiliyor. Örneğin 16GB RAM bulunan laptop’umda arada sırada duraklamalar yaşadım. Bu yüzden müzik dinlerken bilgisayarınızda karmaşık işler yapmamak en iyisi…
JPLAY’in ayarlar menüsü oldukça kolay anlaşılır şekilde tasarlanmış. “Playing via” yani müzik çalmak için kullanılan teknik konusunda geleneksel olarak üç seçenek var; Kernel Streaming, WASAPI ve ASIO. WASAPI özellikle DAC vesaire bağlamadığınızda standart ses kartınızla kullanabileceğiniz neredeyse her tarz cihaz tarafından desteklenen bir mod. Ancak en iyi performans Kernel Streaming’te ve bu performansı düşük gecikme sürelerine borçlu. Kernel Streaming, Windows çekirdeğinin derinliklerinde bir sistem. Bir çok DAC ile bu modu kullanacaksınız. DAC’ların bir çoğunda ise ASIO desteği standart olarak geliyor. Eğer bu konuda sıkıntı yaşıyorsanız farklı çözümler var örneğin ayrıca ele alacağım gibi foobar ile entegre kullanmak veya ASIO4ALL sürücülerini kurmak. Hemen bir not; 64bit Windows ile 64bit ASIO sürücülerini kullanmayı unutmayın!
Jplay in sese katkısı pek iyi anlatılmamış. Yani neredeyse 100 Euro bir program ve yaptığı iş sistemi optimize etmek. Sese katkısı ise inceleme sonunda iyi açıklanmamış bence. Sanırım ön inceleme olduğu içindir
Evet ön inceleme olduğu için ses ayrıntılarına girmedim. İlerleyen günlerde Jriver vs Foobar vs JPLAy gibi bir yazı yayınlayacağız…
Hakan Bey cevabınız için teşekkür ederim. Karşılaştırma yazınızı heyecanla bekliyorum.