Rehber: Aktif Hoparlörler ve Yerleşimleri

Stereo Mecmuası’nda şimdiye kadar aktif hoparlörler (veya monitörler) konusunda bayağı yazdık çizdik. Farklı firmalardan ürün incelemeleri yayınladık ancak bir o kadar hatta daha fazlası dinleyip yazmadığımız ürünler var. Bu ürünlerin bir çoğu hifi piyasasından ziyade pro-audio pazarına yönelik ürünler. Stereo Mecmuası’nın genel yayın çizgisi hifi alanında olduğu için, konumuz dışındaki alanlara pek girmemeye özen gösteriyoruz.

Aktif hoparlörler, bir çok açıdan meraklıların ilgisini çekiyor. İlk ve asıl önemli konu, fazla para harcamadan göreceli olarak makul fiyat seviyelerinde kurulabilecek bir müzik setinin temelini oluşturabilmek. Burada yaptığımız ekonomi, bir çift hoparlör ve ayrı bir ampli almak yerine her ikisini aynı platform üzerinde almak özetle. Ancak ayrıntıya baktığınızda bir set hoparlör kablosu masrafından da kurtulmuş oluyorsunuz. Bu işin bir yönü…

İkinci bir yön ekonomik konudan bağımsız bir çoğumuzun sorunu olan yer sıkıntısı. Ayrı bir çok komponente ayıracak yeri olmayan veya hanım serzenişinden “illalah” diyen meraklılar böyle bir çözümle başlarını fazla ağrıtmadan müzik dinlemeye devam edebiliyorlar.

Bir diğer yön, masaüstü hifi sistemlerimiz ile vakit geçirmek zorunda kalmamız. Örneğin ben bilgisayar sistemim ile beraber çok vakit geçirmesi gereken bir insanım işi gereği. Her dakika bir e-ticaret sitesinin kodları arasında boğuşmanın stresini atmamın en iyi yolu müzik dinlemek. İster işinizi yapın, ister video seyredin hepimiz bilgisayarlarımızın başında ciddi vakit geçiriyoruz. Günümüz dünyasında artık birçoğumuz dizüstü bilgisayarlar kullanıyoruz ve bunların ses performansları ne yazık ki rezalet. Kendimden örnek vereyim, oldukça üst sınıf bir dizüstü bilgisayarlar kullanmama rağmen üzerinde bulunan üst sınıf bileşenlere rağmen elde edilen sesi rezaletten başka anlatabilecek kelime yok. Özel sürücüler, özel yazılımlar, bilgisayarın alt kısmında ek subwoofer gibi çoğu üründe olmayan bir çok ek özelliğe rağmen, iş müzik dinlemeye gelince elde edilen performans ne yazık ki, rezalet. Durum böyle olunca aktif hoparlör hayat kurtarıcı oluyor ve bilgisayar başında çekilen eziyeti ortadan kaldırıyor.

Aktif hoparlörlerin bir diğer hayatımıza girme sebebi ikinci birer sisteme olan ihtiyaç. İnsan psikolojisi gereği zaman zaman ana sistemlerimizi açmak zul hale gelebiliyor. Bir kaç saniyede açıp müzik dinlemeye başladığımız bu tarz sistemler zaman içerisinde hepimizin ayrılmaz birer parçası olmuş durumda. Bazen ofisimizde, bazen evde diğer bir oda içerisinde artık bir çoğumuzun aktif bir hoparlörü var.

Aslında uzun lafın kısası aktif hoparlörler hayatımızın bir gerçeği…

Aktif hoparlörleri asıl sistemimizin bir parçası olarak kullanacağımız zaman işimiz biraz rahat. Hemen her tarz hoparlörde olduğu gibi mümkün olduğunca kulak hizamızda bir yerleşim ses performansını ve oda içerisinde sahne oluşumuna yardımcı olacaktır. Zevkimize göre hoparlörlerin içe doğru bakış açısı ile oynamak her zaman ince bir ayar seçeneğidir. Yalnız elinizde imkan var ise hoparlörleri her zaman bir stand üzerinde kullanmaya çalışın. Artık pazarımızda farklı seçenekler bulabilmek mümkün. Eğer içerisi boş ve bir şekilde ağırlaştırılabilir bir stand bulursanız daha iyi sonuçlar alırsınız. Aktif hoparlörlerin bir kısmı yapıları itibarı ile masaüstü kullanım için optimize edildiklerinden klasik bir hoparlörün duvardan uzaklık mesafelerinden daha azına ihtiyaç duyarlar. Ancak elde imkan varsa arka ve yan duvarlardan uzaklaştırmak ses hacmini etkileyecektir.

Bir diğer kullanım tarzı çeşitli raf sistemi ve büfe tarzı mobilyalarda kullanım. Aslına bakarsanız bu kullanım tarzı sempatik gözükmekle beraber yanında bazı sıkıntılar getiriyor. Bu sıkıntılardan en önemlisi hoparlörün titreşiminin kurulu bulunduğu mobilyayı etkilemesi. Bu size yüksek seste zangırdamalar ile geri dönebileceği gibi beraber kullandığınız diğer cihazlarında performansını olumsuz etkileyecektir. Aslında bu kullanım tarzından ziyade stand ile kullanımı tavsiye edebilirim ancak imkan yok ise mobilyanızın rijit yani sağlam (veya sıkı) olmasına dikkat edin. Eğer pek stabil bir platformunuz yoksa eşiniz evde değilken birleşim yerlerini biraz sağlamlaştırmanızı tavsiye ederim.İllaki bu tarz bir kullanım söz konusu ise, hoparlörlerinizi ne yapın edin mobilyadan biraz uzaklaştırın. Bu iş için vibrapod gibi hazır ürünler kullanabileceğiniz gibi çeşitli yapı marketlerden kauçuk tabanlı malzemeler alıp titreşim trafiğini azaltabilirsiniz. Tabii çeşitli firmaların bu alanda üretilmiş özel ürünleri olsa da, kullandığımız hoparlörden daha fazla bir fiyatı böyle bir aksesuara vermek pek çoğumuz için mümkün değil.

Bir başka problemli yerleşim masaüstü kullanımda karşımıza çıkıyor. Mesafenin darlığı ve masaların genelde alçak olması sesin hacmini ve etkisini azaltıyor. Burada değerlendirilebilecek bir seçenek masanın iki yanına birer stand koymak. Ama buna imkan yok ise özel masaüstü standleri ile hoparlörünüzün açısını oynayarak sürücüleri kulaklarınıza mümkün olduğunca hedefler hale getirmek. Bazı firmaların bu alanda çok güzel ürünleri var. Ancak fiyatları biraz yüksek bulabilirsiniz. Burada yapılabilecek mantıklı işlerden bir tanesi yapı marketlerde satılan kauçuk ürünlerden iki farklı boy kullanarak açı elde etmek. Ön yüksek arkaya kısa kauçuk parçalar yerleştirerek açı kazanmak. Daha sağlam bir çözüm ise kolay işlenebilir ahşap malzemeden bir stand yaparak bunu kauçuk ile kaplamak. Burada kauçuk titreşimlerin masaya geçmesini bir miktar engelleyecektir. Eğer aynı masanın üzerinde taşınabilir disk veya bilgisayarınız duruyor ise bu titreşimlerin hard disk sürücüleri için (solid state’ler hariç) zararlı olabileceğini unutmayın…

Masaüstü kullanımda imkan var ise duvardan en az bir karış uzakta tutun hoparlörlerinizi. Aynı şekilde her iki hoparlörün çevresinde duvar olmaması büyük avantaj sağlayacaktır. Eğer bir tarafta köşe var ise alçak frekanslarda bir miktar yığılma yaşayabilirsiniz. Köşelerden uzak durmaya çalışın. Oturduğunuz yere göre eşit uzaklıkta yerleştireceğiniz hoparlörler ile aranızda sanal bir üçgen oluşturun. Bu sanal üçgenin açısına göre hoparlörler kulaklarınıza doğru bir açı ile yerleştirmeye çalışın. Bu size daha fazla hacim kazandıracağı gibi dinlediğiniz müziğin içerisine de daha fazla girersiniz…

Aklınıza gelen diğer yerleşim fikirlerini ister forumumuzda isterseniz aşağıdaki yorum kutularına bırakabilirsiniz…