Bu yazıda çok yeni ve sektördeki en son teknolojik gelişmeleri içinde barındıran bir Hi-End DAC hakkındaki izlenimlerimi aktarmaya çalışacağım. Ama ilk önce birkaç konu hakkında fikirlerimi açıklayayım.
Benim gibi amatör bir müzikseverin alet incelemesi yapması doğru mu? Bence doğru. Bu işi meslek edinmişlerin yaptıkları incelemeler tabii ki çok değerli, ama sonuçta bu aletleri almak için elini cebine atacak olan bizlerin izlenimleri de en az profesyonellerin ki kadar önemlidir.
Bir diğer konu da bu inceleme distribütör firmanın mekânında ve bir öğleden sonra zaman dilimi içinde gerçekleştirildi. Yani alet eve götürülüp günlerce, haftalarca dinlenmedi. Peki bu doğru mu? Bence yine evet.
Bir kadın ile erkek arasındaki aşkın tanışmalarının ilk birkaç dakikasında filizlendiği söylenir. Bence de kesinlikle doğrudur. Birlikte geçireceğiniz daha uzun zaman aşkınızın pekişmesine neden olabilir, ama baştan hiç beğenmediğiniz biriyle yıllar geçirseniz bile farketmez.
Aynı şeyler HiFi için de geçerlidir. Uygun akustiği olan bir mekânda ve uyumlu bir sistemle konsantre olup dikkatle dinlerseniz en geç ilk bir iki saat içinde alet hakkında bir fikriniz oluşur ve genellikle de değişmez. Daha uzun zaman diliminde dinleseniz de çok bir şey fark etmeyecektir.
Tabii bir de işin o günkü ruh hali kısmı var. Mesela Brezilya’lı model Gisela Bündchen’le romantik bir akşam yemeği sonrası (mesela dedik!!) dinleyeceğim her sisteme 10 üstünden 11 not verebilirim. Hatta banyoda arya söylerken Pavarotti’den daha iyi sesim olduğunu bile iddia edebilirim. Her neyse lafı daha fazla uzatmadan incelememize geçelim.
Editörümüz Hakan’dan Chord QBD76 seve yaparım” dedim ve Adnan Bey’den de incelemesi için bir rica gelince “tabii seve gelen olumlu yanıt sonrası yazdan kalma nefis bir günde Boğaz manzarası seyrederek Istinye’ye Timpani’ye yollandım.
Chord QBD76 üretimi durdurulan DAC64’ün yerine üst seviye segment için tasarlanmış bir alet. Tabii teknolojideki son gelişmeler ışığında ses kalitesinin arttığını da varsayabiliriz. Ayrıca bir sürü yeni fonksiyon eklenmiş. Bilgisayar kullanımında belli bir OS veya player’ı dikte etmemesi da bence çok önemli bir özelliği. Fakat firmanın sunduğu en önemli yenilik “Bluetooth A2DP” bağlantısı. Stereo Mecmuası’nın 7. sayısında ki Chordette GEM incelemesinde “Bluetooth A2DP” teknolojisinin ne olduğu ve nasıl çalıştığı detaylı bir şekilde anlatılmıştı, okumayanlar bu sayıya bakabilirler.
QBD76 modelinde 1.25 milyon adet “Xlinx Spartan 3 ” FPGA (field programmable gate array) kullanılmış. Ve bu devrelerin programlaması Chord mühendisleri tarafından yapılmış. Yani öztürkçesi piyasada hazır satılan ürünler ve yazılımlar
kullanılmamış. Yeni nesil “Digital Phase Locked Loop”, “Ram Buffer Controller”, “Watts Transient Aligned filter”, “5.nesil Pulse Array DAC” Chord firmasının bu alette kullandığı teknolojilerden birkaçı. Firma verilerine göre “Data related jitter” sıfırlanmış ve “random master clock jitter” ise 3pS’a (piko saniye) indirilmiş.
QBD’nin açılımı “QuarterBack DAC”. Amerikan futbolunu bilmeyenler için açıklayayım. Quarterback bir takımın liderinin oynadığı pozisyona verilen addır. Takımdaki en önemli pozisyon bu pozisyondur. Savunmada ki o dev adamların görevi de rakip oyuncuları top elindeyken Quarterback’ten uzak tutmaktır. QBD76 da demek ki bir sistemin beyni ve lideri olmaya soyunmuş bir alet. Güzel bir benzetme olmuş.
Chord QBD76’nin tasarımının güzelliği ilk bakışta hemen dikkatinizi çekiyor, gerçekten çok değişik ve şık. Hele üst kısmındaki mavi ışıkla aydınlatılmış büyük mercekten aletin içine bakabilmeniz çok keyifli. Bu merceğin hemen yanındaki üç küçük düğme ile de çeşitli ayarları yapabiliyorsunuz. Ikinci ve daha küçük bir mercekten LED göstergesine bakarak o andaki bağlantı türü, RAM tampon bellek ve phase seçiminizi görebiliyorsunuz.
Ayrı ayrı çekilmiş resimlerde tam belli olmuyor ama Chordette GEM’den oldukça büyük ve haliyle ağır. (7kg ve 338x60x145mm) Chordette ikisini yan yana koyunca yavrusu gibi duruyor. Tabii güç kaynağının içinde olması ve birçok ek fonksiyonu QBD76’yı oldukça ağırlaştırmış ve büyütmüş. Chordette sadece Computer Audio ve unbalanced ampliler için tasarlanmış bir DAC, ama Chord, QBD76 ile her türlü sistemle beraber kullanılabilecek bir tasarım hedeflemiş. Başka bir örneği var mı bilemiyorum ama gerçekten şu anda üretilen bütün transportlar, bilgisayarlar (Windows, Vista, MAC) ve ampliler ile bağlanma imkanı verilmiş, yine yeni nesil Bluetooth A2DP bağlantısı da mevcut.
Digital girişler : 2 x 75 ohm SP/DIF BNC Coax , 2 x AES balanced XLR, 2 x TOSlink, 1 x USB (B tipi), 1 x Bluetooth A2DP. Analog çıkışlar ise : 2 x RCA unbalanced, 2 x XLR balanced.
Yani Mevlana’nın dediği gibi “gel, ne olursan gel” denmiş, bağlantı olarak yok yok. Ama sektörde işlerin gidişâtına bakarsak en fazla kullanılacak seçeneklerin USB ve bilhassa Bluetooth olacağını söylemek yanlış olmayacaktır.
Ben de zaten incelemenin ağırlığını Bluetooth bağlantı üzerinden Computer Audio tarafına kaydırdım. Aralarında pek bir fark yokken ve kablosuz bağlantı lüksü varken, doğrusu USB kullanmak pek akıl kârı değil.
Müzik formatı olarak FLAC formatı kulanıldı. Yanımda klasik, jazz, latin türünde değişik çözünürlükteki dosyaları da getirdim.
Dinletide çaldığımız parçalar :
-M.Rostropovich ve H.Tachezi yorumuyla, Frescobaldi, Toccata, Cello & Organ (16/44.1)
-Jacqueline Du Pré, Elgar op. 85, 1965 kayıdı, Sir J.Barbirolli yönetiminde London Symphonic Orchestra (16/44.1)
-Tchaikovsky, Nutcracker, Dance Of The Sugar Plum Fairy (16/44.1)
-Souad Massi, Raoui (16/44.1)
-Feist, One Evening (16-44.1)
-Y.Menuhin, J.Williams, Casablanca, Cinema Serenade 2 (16/44.1)
-Stravinsky, L’Historie Du Soldat, 1957 Robert Mandell – Ars Nova (24/96)
-Berlioz, Symphony Fantastique, Andre Vandernoot (24/96)
-Soundkeeper Recordings, Sample Jazz (24/96)
-Trondheim Solistene, B. Britten, Simple Symphony op.4 (24/192)
QBD76’yı hangi sisteme bağlayalım diye biraz düşündük ve sonra oy birliğiyle aşağıdaki sistemde karar kıldık. Kıyaslama için diğer bütün parçalar aynı kalmak şartıyla QBD76 ve Chordette’i dönüşümlü olarak dinledik.
Transport: HP laptop (Vista Starter OS) + Foobar2000, Linn Akurate CDP transport olarak,
-DAC: QBD76, Chordette GEM (direkt kıyaslama için adil olsun diye unbalanced çıkışlar kullanıldı, bilgisayara bluetooth üzerinden bağlanıldı)
-Ampli: Chord CPM 3350
-Hoparlör: ProAC D38
-Kablolar: Ecosse Master Reference (interconnect), SMS 2.3 (hoparlör kablosu).
Kurulum ve aleti bluetooth üzerinden PC’ye tanıtma sadece birkaç saniyelik bir uğraş. Yani herkes problemsiz yapabilir. Herşey hazır olduktan ve laptopu da önüme aldıktan sonra ilk parçayı dinlemek için düğmeye bastım. Kablosuz olarak PC’yi kullanabilmemiz müthiş bir rahatlık ve müzik dinleme keyfimizi arttıran bir kolaylık.
Çok merak ettiğim için dinletiyi 24bit/192kHz’lik parçadan başlattım. Parça “2L Recordings”in sitesinden indirilmiş, Trondheim Solistene grubunun icra ettiği, B. Britten Simple Symphony op.4 bestesi idi. Kayıt Norveç’teki bir kilisede 32bit/352.8kHz çözünürlükte “DXD” tekniğiyle yapılmış ve sonra 24/192’ye indirgenmiş ve bize sunulmuş. Beklendiği üzere detay, sahne vs. herşey müthişti. Keyifle dinledik. Sonra diğer parçaları da birbiri arkasından çaldık. 24bit’lik kayıtlar haliyle çok daha iyiydi ama 16bit’lik parçalar da çok iyi çalıyordu.
Not: FLAC dahil şu andaki bütün “lossless formatlar”ın çalabileceği en yüksek çözünürlük 24bit/192kHz. Yeni bir sıkıştırılmış format türü çıkana kadar 32bit’lik kayıtlar bekleyecek herhalde. Tabii WAV çalacaksanız sorun yok.
Sonra işin esas can alıcı kısmına geldik. Rack’ın en üst kısmına Chordette ve QBD76’yi yana yana koyduk ve aynı parçaları sadece kablonun bir ucunu bir aletten ötekine takarak dinledik. Haliyle QBD76 çok daha başarılıydı. Zaten aralarında 9-10 misli fiyat farkı olan aynı firmanın iki ürünü arasında bir fark olması şaşırtıcı değildi. Dinletimiz daha sonra Adnan Bey’in arşiviyle devam etti. Bütün parçalarda sonuç aynıydı. QBD76, Chordette’le karşılaştırınca çok daha iyiydi.
QBD76’nın “3V rms”lik unbalanced analog çıkışı (balanced 6V rms) ve Chordette’in sadece “2V rms” analog çıkışı olduğu için ardarda dinlemelerde amplinin sesini Chordette’e sıra gelince biraz açarak eşdeğer ses seviyesine getirmeye gayret ettik.
Sonra en merak ettiğim kısım olan bir CD transportla, QBD76 bağlantısının olacağı bölümüne geldik. Chord’un kendi CD transportu “Blue”yu maalesef arızalı olduğu için denemeyedik ama yerine Linn Akurate CDP’yi digital çıkışından kaynak olarak QBD76’ya bağladık. Ronald Isley’in CD’si ve PC’deki 16 bit FLAC dosyalarını kıyaslama için çaldık. Bence QBD76 + PC kesinlikle çok daha iyi netice verdi. Yine sahne, detay vs. belirgin olarak daha iyiydi. Linn Akurate gibi üst düzey bir CDP transport olarak kullanılsa bile sonuç daha başarılıydı. Bu kısım benim de tahmin ettiğim gibi PC lehine sonuçlandı.
Sonra tam teşekkür edip gidecekken Adnan Bey’in QBD76 sahibi bir (herhalde Türkiye’de tek) müşterisi ile tanıştım. Şans eseri ziyarete gelmiş. Biraz sohbet ettik. Kendisi daha önce Esoteric gibi üst düzey CDP’ler kullanmış ve QBD76’yı aldıktan sonra hepsinden vazgeçmiş. Sohbette CD’lerini bilgisayara aktarıp ortadan kaldırdığını ve artık sadece PC veya pikap üzerinden müzik dinlediğini anlattı. Yine çok enteresan, QBD76 ile internet’ten yüksek çözünürlüklü radyoları da dinlediğini ve ses kalitesinden çok memnun olduğunu belirtti. Bunu da son bir not olarak aktarayım.
Çıktıktan sonra yakındaki balıkçı gözüme takılınca hemen içeri dalıp nefis Istinye koyu ve boğaz manzarası eşliğinde balık çorbası, bir büyük tabak hamsi, salata ve fırınlanmış helvadan oluşan mönüyü itinayla mideye indirdim. Günü özetlersem, Gisela Bündchen’in olmayışı dışında her şey güzeldi!!!
Son Söz:
-Eğer sisteminiz Hi-End kategorisindeyse ve bütçeniz de müsaitse QBD76’ya bir göz atın derim.
-Diğer sistemler içinse Chordette GEM fiyatına göre gerçekten çok başarılı. Akü üzerinden temiz bir DC akımla beslerseniz daha da iyi çalacaktır. Tabii niyetiniz bilgisayar üzerinden müzik dinlemekse.
-Bluetooth bağlantısı bence sınıfını geçmiştir, gönül rahatlığıyla kullanılabilir. Dinleti sırasında çeşitli çözünürlükleri birbiri arkasına problemsiz çaldık. Tabii bu yazdıklarım PC+Vista için, MAC’la dinlemediğimiz için bir yorum yapamayacağım. Hiç USB kablolarıyla falan uğraşmayın derim.
QBD76’nın (ve Chordette’in) bence bir eksiği uzaktan kontrollü bir volume kontrolü olmaması. Olsaydı direkt aktif hoparlörlere veya power amplilere de bağlanabilirdi. Yeni nesil USB/Firewire DAC’larda ki en büyük eksiklik bence bu. Bakalım böyle bir ürünü ilk kim çıkaracak.
S.B.
Chord QDB76
Üretici: Chord Electronics
Türkiye Distribütörü:Timpani Elektronik
Satış Fiyatı: 2.990 Pound + KDV
Harmonik Distorsiyon: < -103 dB (1kHz, 24-Bit @ 44.1KHz Örnekleme Frekansında ) Sinyal / gürültü oranı: >120 dB
Kanal Ayırımı: >125 dB @ 1KHz
Dinamik Aralık: 122 dB
Seçilebilen dijital girişler:
2 x 75 ohm SP/DIF BNC koaksiyal
2 x AES Balanced XLR giriş
2 x Plastic fibre optic ( TOSlink )
1 x USB ( B tipi )
1 x A2DP Stereo Odyo destekli Bluetooth
Analog Çıkışlar: 2 X RCA Phono
2 X BALANCED XLR
Çıkış empedansı: 75 ohm (kısa devre korumalı)
Ölçüler: 338 x 60 x 145mm (E x Y x D)
Ağırlık: 7 Kg
Bir yorum ekleyin