En basta bir amplide kaliteli ses ve iyi bir performans almanin birinci kurali temiz sinuse sahip bir enerjidir. Bu sebeptendir ki amplilerimize gelen enerjiyi daha stabil ve temiz sekilde aktarabilmek icin ozel guc kablolari kullanilmaktadir. Anfi icerisindeki en yaygin belseme yontemleri icinde ise normal transformatorlerle yapilan bir ikincisi de swich mode dedigimiz sistemle gerceklestirilir. Bu sistemler en yaygin kullanilanlaridir.
Transformatorlere yapilan tipik besleme seklinde kullanilan temel elemanlara ise en basit anlamda
1-transformator
2-yari iletkenler (diyot – transistor)
3-kondansatorler
Trafolar basit tanimi yapilirsa sebekeden gelen gerilimi yukseltip yada alcaltmaya yarayan elemandir. Yariiletken ler ise akimi tek yonde geciren ve dogru akim elde etememize yarayan elemanlardir. Kondansatorler ise guc katlarinda filtre islemini gerceklestirir ve bu elemanlarin kendi iclerinde bir cok cesidi de mevcuttur. Guc katinda kullanilan bu malzemelerin kalitesi, sonucu dogrudan ve cok buyuk oranda etkilemektedir ampli icerisinde guc kati amplimizin icerisindeki elemanlarin stabil calisma icin yeterli olan akim ve gerilime duyulan ihtiyaca gore boyutlandirilarak yapilmaktadir. Nasil ki evlerimizde kullandigimiz hoparlorlerimiz istenilen akim verilmediginde performans dususu gosterip ses kotu oluyorsa ampli icindeki ekipmanlarinda istenilen oranda calismamasi amplimizin stabil calismamasina neden olur.
Daha kaliteli ses icin cok duzgun dogru akim elde etmek gereklidir sebekeden aldigimiz alternatif akimi %100 oranda dogru akima cevirmek cok guctur. Fakat cok yakin degerler elde edilmektedir. sebekeden aldigimiz gerilim once transformatorun primer (birincil) ucundan girer ve amplimizi besliyecegimiz uygun voltaj seconder (ikincil uctan alinir) tabii ki bu aldigimiz akim AC (alternatif) akimdir kullandigimiz amplilerin tamami dogru akimla calismaktadir. Dogru akimin en genel ve basit tanimi zamanla yonu ve siddeti degismeyen akimdir Alternatif akim ise bunun tam tersidir. Daha sonra elde ettigimiz bu akim yari iletkenler kullanilarak dogru akima cevrilir. Bu islemden sonra daha duzgun bir sinus elde edebilmek icin kondansatorler ile filtreleme islemi yapilmaktadir. Bu tip beslemelerde regulasyon yapilmadigi icin Giris gerilimindeki seviye degisiklikleri direkt cikisa yansir.
Bu yuzden amplimizde gurultu orani artmaktadir. Regulasyon devreleri ile kondansatorden cikan filtrelenmis gerilimi yari iletkenler yardimi ile regule edelir bu sayede amplimizde cok daha temiz ses elde etmis oluruz. Anfi icerisinde beslemeyi insan vucudundaki kalbe akimi ise kana benzetebiliriz ne kadar iyi kan pompalanirsa amplimizde bizim icin o kadar kararli ve dinamik calisacaktir. Dikkat edilirse bazi unlu ampli ureticileri ozellikle preamplilerde guc katini bagimsiz tasarlamaktadir bu da performansi olumlu derecede arttirmaktadir. Anlattigim bu geleneksel guc katlari cok yuksek akim degerlerinde besleme yapabilmektedir fakat kaba ve buyuk devreler kacinilmazdir. Daha otesine bakacak olursak Pasif pre dedigimiz yani sadece pasif elektronik elemanlari kullanilarak yapilan preamplilerde guc unitelerinin dezavantajlarindan kurtuldugu icin populer hale gelmektedir. Kimbilir ileride yani elektronik ekipmanlar bulunarak cok daha iyi guc katlari yapilacak ve amplilerimizin performanslari cok daha iyi olacaktir. Yukarida anlattigim guc katlarini bircok kaliteli marka kendine ozgu degisik toplojiler kullanarak daha ileri seviyelere cekmektedir…
Ikinci bolumde anlatmak istedigim ise swich–mode guc katlaridir .Bu guc katlarinda kisaca anlatmak gerekirse ilk olarak sebekeden aldigimiz alternatif akim dogru akima cevrilmektedir. Daha sonra elde edilen dogru akim yeniden yari iletkenler sayesinde yuksek frekans halini alarak swich mode trafosuna uygulanmaktadir, burada yuksek frekansa donusturulmesinin nedeni ise dusuk akim yuksek voltaj elde edilerek guc aktarimini kolaylastirmaktir. Bu sayede cok daha ufak transformatorler kullanilmasina olanak saglar.
Temel olarak bu tip beslemeler amplilerde pek tercih edilmez yuksek akim ihtiyaclarinda ve ses seviyelerinin pik yaptigi anlarda swich-mode ile saglanan guc yetersiz gelmektedir. .Bircok marka hem maliyet acisindan hemde urettikleri cihazlarin ergonomisi acisindan bu tip guc katlarini tercih etmek istemektedir fakat amplilerde bence cok basarili olunamamistir. Tabi ki bu konularda da istisnalar vardir.Benim arastirmalarim sonucunda swich mode konusunda uzmanlasmis olan birkac markadan biride Ingiliz uretimi olan “Chord” firmasidir kendi buldugu farkli swich-mode topolojileri ile gerekli akim sigasini elde edebilmis ve urettigi amplileri cok stabil calistirabilmistir.
Umut Ayar
Bir yorum ekleyin