Stereo Mecmuası’nın 9. sayısında ilk kez bir taşınabilir incelemesine yer veriyoruz. Bu inceleme Techno-Fi forumlarının desteği ile Stereo Mecmuası’nda yayınlanmaktadır. Techno-Fi forumları, kendisine konu olarak head-fi yani kulaklıklar ve bunlara özel ekipmanı konu alan içeriği çok zengin ve çok düzeyli bir forum sitesi. Özellikle genç ve kulaklıklarla alakalı teknolojilere meraklı okuyucularımızın ilgisini çekeceğini düşündüğüm Techno-Fi forum ekibine başta aşağıdaki incelemeyi kaleme alan Sn. Mustafa Necati KARATAŞ ve Metin KOCA olmak üzere herkese teşekkür ederiz.
CREATIVE ZEN X-FI Portatif Mp3 Player
İLK İZLENİMLER
A) TEKNİK ÖZELLİKLER
– Kapasite : 8gb [WiFi’sız versiyon], 16gb, 32gb + Sdhc kart desteği
– Boyutlar: 3.3” x 2.2” x 0.5” (Kredi kartından daha küçük)
– Ağırlık: 68.75gr
– LCD: 2.5” TFT LCD, 320 x 240 ve 16.7 Milyon renk
– Pil Ömrü: [-e kadar] 36 saat müzik, 5 saat video, hoparlör ile 13 saat, radyo ile 20 saat, hoparlör ile video 4 saat
– Desteklenen Müzik Formatları: MP3,WMA, AAC(.m4a), WAV (ADPCM), Audible 2,3,4
– Desteklenen Video Formatları: MJPEG, WMV9, MPEG4-SP, DivX 4/5 ve XviD
– Desteklenen Resim Formatları: JPEG (BMP/ GIF / PNG / TIFF)
– Wireless LAN Desteği : IEEE 802.11 b/g ile WEP WPA-PSK ya da WPA2-PSK güvenliği
– FM Radyo : Var (32 kanal hafızalı)
– Dahili Hoparlör : Var
– EQ: 8 hazır EQ, 5 band ayarlanabilir EQ
– Extralar : Ajanda, Kontaklar, Görev Listesi yapabilme
– Şarj Süresi: USB’den 2,5 saat
– Bağlantılar : 3.5mm kulaklık girişi, Sdhc kart girişi, USB girişi
– Resimler üzerinde: Slayt gösterimi, normal olarak klasörlerde gezme ve zoom yapabilme
– Müzik dinlerken fotoğraflara bakabilme
– Ses kaydı yapabilme
– Albüm resmi gösterimi
– Arka Plan değiştirebilme ve resimlerinizi duvar kağıdı yapabilme
– Değiştirilebilir menü
– Tek tuş kombinasyonu ile müzik çaları Açma/Kapama/Tuş Kilidi imkanı
Yurt Dışı Fiyatı: 8GB; 147 $, 16GB; 164$, 32 GB; 262$
Türkiye Fiyatı: 8GB; 480 YTL
B) KUTU İÇERİĞİ
– Creative Ep-830 kulaklıklar (Stok kulaklık olarak çok iyi ve yedek uçlar da var)
– USB kablosu
– Kurulum CD’si
– Kullanım kılavuzu
C) GENEL GÖRÜNÜŞ
Resimlerde gördüğümüzde “Yine klasik ve basit görünümlü bir player yapmışlar; bundan da bir şey olmaz” demiştik. Halbuki özellikle mp3 player konusunda asla ön yargılı olmamamız ve resimlere aldanmamamız gerektiğini her defasında tecrübe ettik. Bu sefer de öyle oldu. Elimize ilk aldığımızda gerçekten hoşumuza gitti. Avucunuzun içine alıp kaplayabilirsiniz rahatlıkla. Kredi kartından daha küçük üstelik. Ön yüzeyinde 13 tuş var. Bu tuşların en üst ve en alt 2’şer tuşu tipik Creative tuşları (Menüye dönüş, Özellik gösterimi, Kısayol ve Play/pause). Ortadaki 9 tuş ise navigasyon; ses açıp-kapama ve listedeki dosyayı seçme gibi özelliklere sahip (üzerindeki tuşların küçük olması belki bazı kullanıcıların hoşuna gitmeyebilir). Arka bölümde hem cihazı açıp kapayabilmek hem de tuş kilidi yapabilmek için bir Switch (sürgü) bulunuyor (bu güzel bir özellik). Kenar kısımlarda da mikrofon, hoparlör, sdhc yuvası, reset deliği, usb girişi ile kulaklık girişi bulunuyor. Taşıması rahat ve oldukça hafif; sanki içi boş bir plastik parçası tutar gibi… Kutu içeriğinde tek olumsuz şey usb kablosunun çok kısa olması; muhtemelen dizüstü bilgisayarlar düşünülmüş. Çevresini saran metal çıta ayrı bir hava katıyor ve cihazı hoş gösteriyor. Ön yüzeyin de çizilmemesi en önemli artılarından biri.
KULLANIM
A) KULLANIM KOLAYLIĞI VE ARAYÜZ
Menü gerçekten güzel dizilmiş. iPod ile aynı patentin kullanıldığı menü; Zen X-Fi’de yeniden dizayn edilebilir olarak ayarlanmış. Arayüzünün ilk getirisi de bu. Aynı zamanda kısayol tuşunu da yönlendirebilmek için çok çeşitli seçenekler var. Çok iyi düşünülmüş bir başka özellik de bu.
Zen X-Fİ’nin arayüzünü başarılı yapan bir diğer etmen ise playlist hazırlama imkanı. Şu ana kadar gördüğümüz müzik çalarlar arasında bunu en iyi başarabilen Zen’lerin arayüzü oldu. Müziği dinlediğiniz sırada albümleri, sanatçıları gezerken, tek yapmanız gereken, eklemek istediğiniz sanatçının, albümün, müzik türünün üzerine gelip “Seçilenlere Ekle” demeniz. Bu şekilde playlistinizi hazırladıktan sonra seçenekler tuşunda playlist’e isim vererek kaydedebilirsiniz. Aynı zamanda parçalara 5 üzerinden yıldız verip daha sonra DJ modundan en beğenilen parçalarınızı çalabilirsiniz. Aynı şekilde DJ modu en çok dinlenen, en az dinlenen, puan verilen ve verilmeyen müzikleri kaydetmekte. Ancak kötü yanı sadece 20 slot kaydetmesi. Eski efsane model Rio Karma ve yeniden piyasaya sürülmüş hali olan Trekstor Vibez tabanındaki kadar ayrıntılı olmasa da DJ modu güzel düşünülmüş bir kısım olmuş.
Fotoğraf gösterimi ise gayet pratik. Koyduğunuz klasörleri aynen koyduğunuz gibi listeliyor ve gezme imkanı sunuyor. Resimlere zoom yapabilme, resmi döndürebilme [rotate] ve slayt yapabilme gibi seçenekler de var. Ayrıca resimlerinize de müziklere olduğu gibi 5 üzerinden yıldız verebiliyorsunuz. İstediğiniz herhangi bir resmi tema resmi olarak belirleyebilmeniz ise bir başka güzellik. Hatta herhangi bir resmin bir kısmına zoom yapıp sadece o kısmını bile tema resmi yapmanız mümkün. Seçtiğiniz
tema resminde ağırlıkta olan renge uygun olması için 6 adet tema var. Bunlar aracılığıyla resminizi tuşlar ile tamamen uyumlu hale de getirebilirsiniz. Arka planları değiştirdikçe sanki cihazın rengi değişiyormuş gibi bir etki yaratabiliyor.
Video oynatımındaysa videoyu geniş ekran görünümünden bütün ekrana yayma görünümüne değiştirmeniz mümkün.
Tüm bunları yaparken resim ve video klasörlerinizde klasör içine klasör açabileceğinizi de belirtelim. Çok kolay ileri/geri sarma da yapılabiliyor.
Kulaklık girişinin hemen yanında bulunan LED, cihaz şarj olurken turuncu, batarya azaldığında kırmızı, kullanım esnasında ise yeşil renkte yanıyor. İlk açılışı yaklaşık 10-15 saniye kadar sürüyor ve aslında bu biraz uzun geliyor fakat menü gayet hızlı, tuşlara bastığınızda anlık tepki veren bir stabil durum söz konusu. Son güncellemesi olan 1.04.08 X-Fi’nin performansını artırmakla kalmıyor aynı zamanda ileride değineceğimiz Crystalizer (Kristalleştirme) özelliğinde de önemli fark yaratıyor.
Creative modellerinin en hoş özelliklerinden olan cihaz içinden dosya silebilme ya da çalma listesi hazırlayabilme özellikleri yine aynen konmuş. Klasörleri gizleme, takvim ve saat ayarlarının yanında alarm, çok iyi olmasa da dj modları, uyku zamanlayıcı ya da anahtar kelime veya harflerden birini kodlayarak parçalara daha kolay erişimi sağlayan özellikler iyi düşünülmüş. Çok önemli başka bir konu da değiştirilebilen temalar ile ana menüdeki her seçeneğin yerinin değişebilmesi ya da yenilerinin eklenebilmesi. Bu kadar esnek ve kullanıcıya her türlü imkanın verildiği bir arayüz tam puanı hak ediyor.
Yazılımına gelince, bir iki sorun dışında çok iyi. Arşivinizi Mediamonkey, Windows Media Player ya da herhangi bu tarz bir programla organize etmeniz çok iyi. Creative Centrale de bu işlevi sağlayan, firmanın kendi programı. Yazılımdaki sorun ise albüm art sorunu yalnızca. Eğer parçalarınızı WiFi, Mediamonkey ya da WMP11 ile kopyalıyorsanız, albüm resimleri, albüm tagında olsa da cihazda çıkmıyor. Bu durumda tek şans Creative Centrale’den dosyaları atmak oluyor ve tabii ki bunun yeni bir güncelleme ile düzeltilmesini umuyoruz.
B) TAŞINILABİLİRLİK VE MALZEME KALİTESİ
Yukarıda da söylediğimiz gibi cihaz çok hafif. Elinizde ya da cebinizde taşırken varlığını hissettirmiyor. Avucunuza kolayca alınabiliyor. Malzeme kalitesi çok iyi ve ön yüzey de çizilmiyor. Kılıfa veya BSE tarzı bir deriye ihtiyaç duymadık bugüne kadar. Kulaklık çıkışı kenarda olduğu için yürürken cebinize atabilirsiniz ve kulaklık kablosu cebinizden yukarı doğru rahat bir çekilde çıkabilir.
En güzel özelliği ise tuş kilidinin Switch (Sürgü) olarak ayarlanabilmesi. Bu o kadar güzel ki cebinize rahatlıkla atmanızı sağlıyor. Sadece bir parmakla açıp kapatabiliyorsunuz.
Rahatsız eden sadece bir durum var; Ses seviyesini (volume) ayarlamak istediğinizde cihazı cebinizden çıkarmanız gerekiyor. Ancak bir elinizde çanta bile olsa tek elle bunu yapmak mümkün elbette. Aslında yine bu sorundan kurtulmanız mümkün; kısayol tuşundan bahsetmiştik. Bu kısayol tuşunu volume ayarı olarak ayarlayabilir ve bu zahmetten kurtulabilirsiniz.
PERFORMANS
A) SES KALİTESİ
Evet. En çok merak edilen ve en önemli olan bölüme geçiyoruz. Elbette ki her zaman için playerlar arasında büyük ya da küçük farklılıklar olması çok muhtemeldir. İlk dinlemelerde her zaman için (kötü bir playerdan iyiye geçiyor da olsak) bir gariplik hissederiz. Çünkü bir önceki kullandığımız playerın ses karakteristiğine o kadar alışmışızdır ki sanki yeni playerın ilk aşamalarda biraz garip geldiğini düşünürüz. Bir süre sonra ayrıntılara dikkat ettikçe aradaki farklar birer birer ortaya çıkar.
Öncelikle testimizi genel olarak flat sese ayırdığımızı belirtelim. EQ ile test etmemizin olanağı yoktu; çünkü EQ bilindiği gibi gerçek naturel ses kalitesini ortaya koymaz. Ve Creative flat seste daha önce de bildiğimiz gibi son derece tatmin edici bir performansa sahip. Özellikle temiz ve kafa üstü kulaklıklar için güçlü sesi herhangi bir sıkıntı yaratmıyor.
EQ kullanmayacak kullanıcılar için belki de en iyi seçenek Zen X-Fi olacaktır. Çünkü efektleri kapattığınız zaman flat seste aynı güçte sesi vermesi gerçekten gücünün bir kanıtı. Bu Vibez veya Cowon modellerinde imkanı olmayan bir şeydi ve bu noktada Creative daha başarılı olmuş.
Zen X-Fi’yi ilk dinlediğiniz anda dip sesi olmayan, ayrıntıların rahatlıkla duyulabildiği bir yapıya sahip olduğunu görüyorsunuz. Testlerimizi yaparken bir çok çeşit kulaklık kullandık (incelemenin sonunda görebilirsiniz). Bu kulaklıkları rahatlıkla sürebildiğini söyleyebiliriz (Sadece DT880 hariç; çünkü bu kulaklığı bilgisayarlardaki ses kartları bile doyuramıyor; dolayısıyla amfiye ihtiyacı var; resimlerde gördüğünüz amfi ile birlikte kullandık). Her kulaklıkla apayrı ses biçimleriyle karşılaştığımızı söylemek zorundayız. Burada kulaklıkların gerçekten payı çok büyük. En sevindiğimiz durum ise empedans sorunu çıkartmaması.
İncelemenin ilerleyen bölümlerinde, ses kalitesinde ciddi farklar yaratan ve ürünün de pazarlanma nedenlerinden biri olan X-Fi özelliğine değineceğiz. Ama önce biraz daha ayrıntıya girelim;
Baslar
Basların derin olduğunu okumuştuk çeşitli incelemelerde. Bu bilgiyi doğruluyoruz. Gerçekten derin bir bas karakteristiği var. Sonuna kadar istikrarlı, temiz baslara sahip. Aynı çizgide parça boyunca rahatlıkla ilerliyor ve bir kayıp ya da takipsizlik sorunu olmuyor.
Özellikle basların yavan olup olmadığını en iyi klasik müzik testlerinde görebilirsiniz. Klasik müzikte baslar asla ön planda olmamalıdır ve dengeyi çok iyi sağlamalıdır. Bu yönden güzel bir uyum yakaladı. Belki de ses kalitesindeki en güzel özelliklerinden biri de bu.
Davul baslarına gelecek olursak, o da aynı şekilde insanın kafasına vurmadan, çok tok, tatlı, dengeli ve yeterli bir yapıya sahip olduğunu söyleyebiliriz. (Bu söylediklerimiz tüm kulaklıklarla test edildikten sonraki ortak performans sonucu vardığımız düşüncelerimizdir)
X-Fi menüsü altındaki Crystalizer (Kristalleştirme) özelliğini açtığımızda daha derin baslar elde etmeniz mümkün (Bkz. X-Fi ve X-Pand).
Midler
En çok beğendiğimiz yanı midler aslında Zen X-Fi’nin. Yaylılar, flütler ve vokal gerçekten tertemiz. Hiçbir eksiği yok. Çeşitli müzik türlerinin en önemli mid unsurlarına değinecek olursak; şarkılarda vokal, klavyede orta rejistırlar, orkestra müziklerinde kornolar, viyolonseller, viyolalar, davulda trampetler ön plana çıkar bildiğiniz gibi. Testlerimizde bu unsurlara önem verdik. Bir playerda midler kötüyse zaten bunu vokallerden hemen anlayabilirsiniz. Vokallerde gerçekten kusursuz. İstenilenin üstünde ya da altında birşey yapmıyor. Tam istediğiniz mid keyfini alabilirsiniz.
Ancak Crystalizer özelliğini aktif ettiğiniz zaman tizlerin ve basların açılmasıyla biraz arka planda kalıyor ve bazı orta rejistırlı zillerin gereğinden fazla ön plana geldiği görülüyor. Nadiren karşılaşsak da belirtmekte fayda var. Daha doğrusu kulaklıktan kulaklığa farklar büyük olduğu için biraz da kullandığınız kulaklığın karakteristiğine göre bu özelliği açıp kapatmak size kalıyor ancak midbas geri çekildiği için gerçekten güzel mid keyfi yaşatıyor (Bkz. X-Fi ve X-Pand).
Tizler
Creative’de tizlerin meşhur olduğunu hepimiz biliriz. Bildiğiniz gibi ses kalitesinin ve kayıt kalitesinin nasıl olduğunu anladığımız en önemli bölümlerden biri tizlerdir. Tiz konusunda bir rahatsızlığımız olmadı. Davullardaki ince zil sesi gayet doğal, picolo flütler ve bu tarz ince entrumanlarda herhangi bir falso vermedi. Ses gayet yalın ve açık. 10k’nın üzerindeki tüm istediğimiz sesleri istediğimiz şekilde duyduk diyebiliriz kısaca.
Kristalleştirmeyi aktif ettiğiniz zaman ise tizler daha da parlaklaşıyor, daha da keskinleşiyor. Bu da kulaklığınızın türüne göre ya aşırı kaçabiliyor ya da muhteşem bir tiz ziyafeti sunabiliyor (Bkz. X-Fi ve X-Pand).
Akustik ve Enstruman Ayırımı
İşte bu konu en dikkat çekici özelliği Zen X-Fi’nin. Daha ilk dinlemelerinizde akustiğin ne derece önemli olduğunu anlıyorsunuz. Çünkü bir müzik parçasını en güzel ve en kötüye ulaştırabilir. Bu da doğrudan doğruya dengeyle orantılıdır.
Genel anlamda akustiği oldukça dengeli ve derli toplu. Önceki Creative modellerinde flat seste dinlerken büyük bir şikayetimiz vardı. Enstruman ayrımı kısıtlıydı ve dinleyiciye dar alanda, akustiği düşük bir dinleti sunuyordu. Açmak gerekirse ses 3 kanallı geliyordu kulağa ki bu da sahnenin dar kalmasının sebebiydi. Başka diğer cihazlarda bu kanal sayısı 5 olarak sunuluyordu ve bu konu Creative’in eksikliklerinden biriydi. Ancak X-Fi modeliyle beraber bu sorundan da arınmış oldular ve 5 kanallı istediğimiz sese sonunda kavuşmuş olduk.
X-Fİ ve X-Pand
Gelelim cihazın pazarlanma nedenine. X-fi bölümü altında iki seçenek bulunuyor; bunlar Crystalizer (Kristalleştirme) ve Expand (Genişletme). Yabancı sitelerde yakından takip ettiğimiz üzere, X-Fi’nin kendi çipinin değil de yazılımının Zen X-Fi’de olması eleştiri konusu olmuş. Buna bir açıklık getirelim. Bu söylenenlere karşı olarak şunu belirtebiliriz ki, bu sesin gerçek crystalizer’dan bir farkı yok. Crystalizer özelliği X-Fi’nin temel özelliği olarak yazılım şeklinde Zen X-Fi’de yer alıyor. Sesi bozulmaya yol açmadan daha parlak hale getiriyor (kristalleştiriyor). Bu da müziği çok keyifli hale dönüştürüyor. Tizler keskinleşiyor, baslar derinleşiyor ve midler de geriye çekiliyor biraz. Ancak bazen zil seslerini gereğinden fazla ön plana çekiyor ve takip ettiğiniz çizgiden kaymanıza sebep oluyor. Bu da bu özelliğin eksilerinden. Ancak şunu da belirtmemiz gerekir ki her kulaklıkla bu özellik gitmiyor. Özellikle tizleri ya da basları fazla olan bir kulaklıkta tercih edilmesi iyi olmaz. Ancak bunun dışında gerçekten müziği güzelleştirdiğini düşünüyoruz. Vazgeçemeyeceğiniz bir özellik haline geliyor.
160kbps ve altındaki müziklerde önemli gelişme sağladığını ve müziği özellikle son geliştirilen 1.04.08 güncellemesinden sonra normalinden daha iyi bir hale getirdiğini söyleyebiliriz. Ve şunu da eklemek gerekir ki arşivi 128kbps civarı olan arkadaşlar için Zen X-Fi en iyi ses kalitesine sahip model olacaktır. Müziği amuda kaldıran, çok değiştiren ve gerçeğinden çok farklı hale getiren bir özellik değil. Yaptığı şey ayrıntıları [bas ve tiz frekansları] sivriltip daha parlak bir ses yaparak, EQ’dan farklı olarak midleri de geride bırakmaması ve de en önemli yanı sahneyi belirgin şekilde genişletmesi [Creative’de sesi yapışık bulanlara denemelerini öneriyoruz]. Creative’in kendi tanımına göre söylersek tüm ayrıntıları yeniden şekillendirip sunuyor. Çok fazla etki edemediği müzikleri ise işlem yapılmamış Creative sesine çok benzer bir şekilde, bozmadan bırakıyor. Şu ana kadar herhangi bir düşük kbps’li müziği daha kötü yaptığına şahit olmadık; yüksek oranda başarı sağlıyor.
Kristalleştirme düzeyini de ayarlayabilmeniz mümkün (“Açık Konum” ya da “Maksimum Konum”). Maksimuma ayarladığınız vakit tizler çok fazla keskinleşiyor ve bir süre sonra baş ağrısına sebep olabilir. Keza baslar da fazla açıldığı için midden yoksunlaşabiliyorsunuz. Bu da rahatsızlık yaratıyor uzun süreli dinlemelerde. Bu yüzden maksimumdan ziyade “Açık Konum”a ayarlamak en dengeli ve eğlenceli seçenek.
Expand ise müzik için kötü bir özellik olmuş. Yaptığı şey sesi midbas ile doldurup dolgunlaştırmak ve sahnede boşluk falan bırakmayıp her şeyi sıkıştırmak. Bu özellik zaten film izlerken başvurulan bir özellik olduğu için player’ınıza film yüklediğinizde bu özelliği açarak filmin daha gerçekçi olmasını sağlayabilir ve sahneyi genişleterek çevresel etki yaratabilirsiniz. Bu daha önce hiçbir player’da kullanılmadığı için bir ilk.
Kullanılan EQ ayarları da eski Creative modellerinde nasılsa aynen öyle. Tiz ya da midlerde yeteri kadar esneklik varken basları arttırmak isteyen birisini hüsran bekliyor çünkü bas frekanslarının dahil olduğu bandı hiçbir zaman işe yararken görmedik. Bunun için bass boost konmuştu ama o da sesi mahvetme özelliğini koruyor ve aslında basları arttırmıyor midbası arttırıyor yalnızca.
AYRINTILI ÖZELLİKLER
A) EQ
Zen X-Fi’de 8 hazır, 1tane de 5 bantlık ayarlanabilir EQ mevcut. iPod’a göre genel olarak, Cowon’a göreyse bantlar daha etkili olsa da çok başarılı olmadığını söyleyelim.
Bass Boost, ses seviyesi 15-16’yı geçtikten sonra müziği kirletmeye başlıyor. Bu da yine tatmin edici olmayan yanlarından biri. Mid ağırlıklı veya tiz ağırlıklı bir ses rengi sevenlere bu EQ kısmen cevap verebilse de bass ağırlıklı müzik sevenler için fazla kullanışlı olmayacağı aşikâr. Bunu da EQ severlere belirtmemizde fayda var. Eğer EQ kullanıyorsanız ve tek istediğiniz ses kalitesiyse bir Rio modeli veya Trekstor Vibez kesinlikle daha iyi olacaktır.
B) RADYO
Radyo özelliği herkesin bildiği şekilde aynı telefonlardaki gibi rahatça ayarlanabiliyor ve kullanılabiliyor. İstediğiniz kanalı rahtlıkla ve hızlıca bulabiliyorsunuz. Autoscan özelliği ile kendisi otomatik olarak da ayarlayabiliyor. Toplam 32 kanal var ve kanallara istediğiniz ismi ekleyebiliyorsunuz. Ayrıca radyonun çekim kalitesini sol yukarıda çekim kuvvetini gösteren göstergeden anlayabiliyorsunuz. Bu hoş bir özellik. Ses kalitesi gayet yeterli.
C) SES KAYDI
Cihazın kenar tarafında küçük bir mikrofon deliği var. Sesi oradan kaydediyor. Bir seferde tam 10 saatlik ses kaydı yapabilirsiniz. Line-In olmadığı için direk mikrofon bağlayamıyorsunuz. Kayıt kalitesi temiz.
D) RESİM GÖSTERİMİ
Bir yandan müzik dinlerken bir yandan resimlere bakabiliyorsunuz, slayt ayarlayabiliyorsunuz, zoom yapabiliyorsunuz, istediğiniz resmi arka plan olarak yarlayabiliyorsunuz ve derecelendire-biliyorsunuz. Görüntü kalitesi gayet güzel.
E) ViDEO GÖSTERİMİ
Renkler canlı ve parlak , özellikle geceleri karanlıkta odayı aydınlatacak kadar ışık yayabiliyor ve gözlerinizi kamaştırabiliyor. Parlaklık ayarı %50 olarak ayarlanmış. Dilerseniz bunu %100’e çıkararak gözlerinizi bayram ettirebilirsiniz.
Videolarda aradığınız yeri kolayca bulabilir, kaldığınız yerden sonra da devam edebilirsiniz. Zaten ayrıntılı olarak arayüz kısmında da bunları anlattığımız için burada tekrar bahsetmeye gerek yok. Ancak ekranın bir de dezavantajı var, aslında genelde oluyor bu tarz ürünlerde. Direk gelen güneş ışığı altında ekranın görünmesi zorlaşıyor. Görünse de netliğini kaybediyor. Bu durumda gölge sağlamak gerekiyor. iPod bu konuda bir gömlek daha iyi olsa da yine onda da aynı problemle karşılaşmak mümkün. Gün ışığında video izlemek biraz canınızı sıkabilir. Ek olarak; ekranı 16.7 milyon renk içerir.
F) DESTEKLEDİĞİ FORMATLAR
Zen X-Fi’nin müzik formatları konusunda biraz geliştirilmeye ihtiyacı var. Yalnızca Mp3, WMA ve WAV oynatması kayıpsız müzik severler için Creative modellerini itici hale getiriyor. Bunu göz önünde bulundurarak FLAC gibi bir formatı bu müzik çalara dahil etseler muhtemelen hem Creative çok daha fazla kazanırdı, hem de kullanıcı daha memnun olurdu.
Video formatları içinse aynı eleştiri söz konusu değil. Zen X-Fi video formatları bakımından yeterli. Akranlarından iPod sadece Mpeg4 desteklerken, ZUNE ise sadece WMV destekliyor. Zen X-Fi ise birçok video formatını destekliyor. Üstelik Divx oynatabiliyor.
G) WiFi
Evinizdeki bağlantıyı kablosuz internet (wireless) ile sağlıyorsanız evin içinde Zen X-Fi sınırsız kapasiteye sahip; çünkü kolay bir şekilde bilgisayara sorunsuz olarak bağlanıp hızlı bir şekilde indireceğinizi indirebilirsiniz ya da indirmeden doğrudan bilgisayara bağlanarak dinlemek/izlemek istediğinizi de seçebilirsiniz. Videoları WiFi ile izleme olayı ise gerçekten enteresan. Zen X-Fi’nin aslında desteklemediği birçok format ve çözünürlüğü “her nasılsa” bilgisayara bağlandığınızda sorunsuz izleyebiliyorsunuz. Daha sonra bilgisayardan “bu videoyu açıyor demek ki” diyerek indirdiğinizde ise açmayabiliyor bu kez. Dosyayı anlık olarak mı çeviriyor emin olamadık.
WiFi ile yapabileceğiniz diğer bir şey ise Creative sunucularına girip oradan çeşitli dosyalara erişip dinleyebilmeniz. Çeşitli kategoriler mevcut. [comedy/music/ environment vs.] ve erişim oldukça kolay da olsa dosya indirmek ya da dinlenen dosyada ileri/geri sarmak mümkün değil.
3. özellik ise MSN/Yahoo Messenger desteği. Bu özellik de sorunsuz çalışıyor. Yapılması gereken şey Creative’in sitesinden bir hesap alıp, daha sonra o hesabı düzenledikten sonra cihazdan bağlanıp MSN ya da Yahoo arkadaş listesini ona aktarmak. Tuşların kullanımı cep telefonlarındaki gibi olsa daha iyi olurmuş ama garip bir tuş kombinasyonu var cihazda ve çok kolay değil bir şeyler yazmak. Zaten böyle bir cihazın chat desteği amacının ötesinde.
H) PİL ÖMRÜ
Pil ömrü konusunda her geçen gün teknoloji bir adım daha atıyor. Bundan kısa bir süre öncesine kadar 20 saati geçemeyen piller (mp3 playerlar için) şimdi 30 saati aşmış vaziyette. Yapılan bir pil testine göre Zen-Fi’nin pil performansı şu şekilde;
Test1:
Ekran açık
Wifi: Otomatik
X-Fi: Kapalı
Pil ömrü: 12 saat 47dk
Test 2:
Ekran kapalı
WiFi: Kapalı
X-Fi: Kapalı
Pil ömrü: 38 saat 17dk
Ekranın açık kalması epey fark yaratıyor… Testler boyunca ses 25’te, yani maksimumda tutulmuş, Karışık (Shuffle) oynatma modu ve de ekran parlaklığı %50’de tutulmuş. Hiçbir tuşa basılmamış.
Tahminimizce X-Fi yaklaşık 10 saati götürüyor bu 38 saatten. Biraz da ekranla oynuyoruz desek, 25 saat civarı bir şey olacaktır.
H) EP-830 KULAKLIKLAR VE HOPARLÖR
Son zamanlarda yeni gelen ürünlerde kulaklık kalitesinin belirgin şekilde arttığına şahit olduk. Burada da gelen Creative EP-830 modeli kulaklıklar bir stok kulaklık olarak düşünüldüğünde gerçekten büyük bir adım. Ayrıca malzeme kalitesi iyi ve kablo boyu da yeterli. Bas sesleri dizginlenmiş, midleri daha belirgin hale getirilmiş. Creative’in en büyük sürprizlerinden biri bu kulaklık bizce. Kalitesini görünce gerçekten şaşırdık. Şu ana kadar bir ürünle verilmiş en iyi ses kalitesine sahip kulaklık olduğunu düşünüyoruz. Fiyat olarak da 40$ seviyesi denilebilir yurt dışı fiyatıyla. En iyi yanı bence temiz ve net olması, her ne kadar ses seviyesi 20 civarına geldiğinde Zen X-Fi’nin gücünü taşıyamıyor ve sesleri dağıtıp kulağı yoruyor olsa da… [özellikle crystalizer açıkken ses seviyesi açıldıkça işkence artıyor. Daha üst kulaklıklarda ise crystalizer’ın bu kadar yorucu olduğunu görmedik]. Bu kulaklıkla birlikte, komple bir medya oynatıcı alıp direkt kullanmak isteyenler için Zen X-Fi yine en iyi ses kalitesine sahip model. Sonuç olarak, bu kadar ucuza böyle kalitede performans ile Creative çok iyi iş başarmış. Reklamlardaki “Best sounding digital media player” sloganının bence esas sebebi burada…
Hoparlörler ise yine son zamanlarda playerlara eklenmeye başlayan ekstralardan. Creative de bu rüzgara kapılarak bu modeline hoparlör ekledi. Açıkçası bizi de dertten kurtardı. Örneğin 2 veya daha çok arkadaşınıza müzik dinletmek istediğiniz zaman çoklayıcı aparatlar ve 2’den fazla kulaklık bağlamak zorunda kalıyorduk. Şimdi bütün bu aparatları taşımaktan kurtulmuş olduk. Hoparlör kalitesi de boyuna göre fena değil. Ses seviyesi çok yeterli değil. Bu nedenle sessiz bir ortam tercih etmeniz gerekebilir.
KISACA ZEN X-Fi
Kısacası, birçok türde kullanıcının ihtiyaçlarına cevap verecek nitelikte, güçlü ve temiz bir sese sahip. Sesler arası dengesinin olduğunu da söylememiz gerekir. Kulağa gelen uyum çok hoş. Flat sesteki başarısına Zen Xtra ve Zen Touch’tan sonra da Creative gölge düşürmeden geliştirmelerle yoluna devam etmiş. Elektronik müzik ve enstrümantal müzikteki başarısının yanı sıra özellikle klasik müzikte rakip playerlar arasında çok önemli bir yere sahip. Özelikle yaylı çalgılardaki performansı taktire şayan… Zen X-Fi’nin işlem görmemiş sesinde (flat) herhangi bir ciddi eksik yok.
Eski modellerine göre biraz daha takip edilebilir tizlere ve biraz daha az midbasa sahip. Dip gürültüsü yok! PcWorld’un ölçüm cihazıyla yaptığı Zen X-Fi testinde tüm denedikleri modeller arasında tarihin en iyi 2. SNR değeri ve 1. Distorsiyonsuzluk değerini çıkarmış Zen X-Fi. Gerçekten tertemiz, hatta denediğimiz tüm modeller arasında en temiz sese sahip olan model. Zen X-Fi’nin sesinin genel olarak oldukça temiz ve kaliteli olduğunu söyleyebiliriz. Bu yorum fazla göreceli olsa da, midbas fazlalığının daha azalmış olduğunu ve de kanal ayrımının daha iyi olduğunu düşünüyoruz Creative’de.
GENEL
A) İYİ ÖZELLİKLER
– Ses kalitesi
– Ekran Kalitesi
– Radyo
– Ses Kaydı
– Geliştirilen Pil Ömrü
– Ufak tefek eksiklerine rağmen arayüzü çok iyi
– Sdhc desteği
– Creative güncellemeleri aksatmıyor
– iPod ve ZUNE’a göre daha iyi fiyatlara sahip
– X-Fi özelliği
– Çok hafif, taşınması kolay ve dayanıklı
– Ön yüzey çizilmiyor
– EP-830 kulaklıklar
B) KÖTÜ ÖZELLİKLER
– EQ severler için daha etkili ayarlara ihtiyacı var, özellikle bass sevenler için tatmin edici değil
– Lossless formatları desteklememesi
– Güneş ışığında ekranın soluklaşması
– Line-In, Line-Out yok
– Gapless playback, Crossfading gibi özellikler yok
– Text dosyası gösterimi yok
– Sdhc kart normal hafızaya entegre olmuyor; ayrıca sdhc karta yükleme yapabilmek için kart okuyucuya ihtiyaç var.
Testler Nasıl Yapıldı?
Müziklerin tamamı 320kbps olup LAME kodeklidir. EQ kapalıydı (Flat). Kullanılan kulaklıklar; Beyerdynamic DT880 (2005), Beyerdynamic DT231, AKG K701, Sennheiser HD 555, Philips SHP 805, V-Moda Vibe, Creative EP-830, Etymötic Er-4s, Q-Jays. Bütün müzik stilleri denendi.
Mustafa Necati KARATAŞ ve Metin KOCA
Bir yorum ekleyin